29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı tüm yurtta coşkuyla kutladık... Cumhuriyetimizin kurulduğu ve bağımsızlığımızın ilan edildiği günün 98. yılını idrak etmenin mutluluğunu ve gururunu bir gün değil her gün yaşıyoruz. Türk tarihinde 98 yıl önce yeni bir devrin kapıları açıldı ve cumhuriyetin ilanıyla ‘Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir’ sözü devlet yönetiminde en belirgin şekliyle yerini aldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, cumhuriyetin 10. yıl kutlamalarında verdiği 10. Yıl Nutku'nda, bugünü ‘En Büyük Bayram’ olarak nitelendirdi.

*

Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde, tarihte eşi görülmemiş bir kurtuluş mücadelesi sonrası Cumhuriyet ilan edildi…

O günlere dönersek; 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması’nın imzalanmasından sonra, 13 Ekim 1923'te Ankara, Türk devletinin hükümet merkezi oldu. Artık mevcut rejimin isminin konulması, yeni devletin başkanının seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar Devlet Başkanlığı görevi, TBMM Başkanı olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütülmüştü. 27 Ekim 1923'te İcra Vekilleri Heyeti'nin istifası ve Meclis'in güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu soruna acil bir çözüm gerektirdi. 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde arkadaşları için Latife Hanım'a bir sofra hazırlattı. İsmet Paşa, Ali Fuat Paşa, Halit Paşa, Kemalettin Sami Bey'in de yer aldığı akşam yemeğinde yaşananları Mustafa Kemal, Nutuk'ta şöyle anlatıyordu; “Gece olmuştu...

Çankaya'ya gitmek üzere Meclis binasından ayrılırken, koridorlarda beni beklemekte olan Kemalettin Sami ve Halit Paşa'lara rastladım. Daha kendileriyle görüşmemiştim. Benimle konuşmak üzere geç vakte kadar orada beklediklerini anlayınca, akşam yemeğine gelmelerini, Milli Savunma Bakanı Kazım Paşa vasıtasıyla kendilerine bildirdim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa'ya ve Fethi Bey'e de Çankaya'ya benimle birlikte gelmelerini söyledim. Çankaya'ya gittiğim zaman orada, beni görmek üzere gelmiş bulunan Rize Milletvekili Fuat, Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey'lerle karşılaştım. Onları da yemeğe alıkoydum. Yemek sırasında 'Yarın Cumhuriyet ilan edeceğiz' dedim.

Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim. Yaptığım programın ve verdiğim talimatın uygulanışını göreceksiniz.” Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırladı. “Türkiye devletinin hükümet şekli cumhuriyettir” hükmünün yer aldığı tasarı üzerinde TBMM'de yapılan konuşmalardan sonra Cumhuriyet'in ilanı kabul edildi. Böylece yeni devletin yönetim biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu.

*

Gurur gününün yıl dönümünde, cumhuriyetimize dört elle sarıldığımızı ve ona sahip çıktığımızı her yıl daha büyük coşkuyla göstermeliyiz. Başta Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kahramanlarımıza sonsuz teşekkürler. Ata’mızın armağanı Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun.