Peki 2019'da neye ne kadar zam geldi? İşte yanıtı

 Zam haberleri de gelmeye devam ediyor. Elektrik ve doğalgaza gelen zamlardan sonra soğutulmuş çiğ sütün litre fiyatı 2 liradan 2.3 liraya çıkarıldı. 

Elektriğe 1 Temmuz’da gelen yüzde 14,90’lık zammın ardından 1 Ekim itibariyle ikinci kez yüzde 14,90 oranında zam yapıldı. Tüketici bundan sonra elektrik sayacının işlediği her kilowatt için yaklaşık olarak yüzde 30 oranında daha fazla ödeyecek, tabi bunların dışında çay, şeker, akaryakıt ve doğal gaz ile temel ihtiyaçların birçoğuna da yine zamlı tarifeden ulaşacak.

Elektrik mühendisleri odasının araştırmasına göre 4 kişilik bir ailenin asgari elektrik tüketimi aylık 230 kilowatt. Bunun anlamı ise bu 4 kişilik aile geçtiğimiz ay elektrik faturasına 137 TL öderken, bu ay yine aynı tüketim miktarına tam 163 lira ödeyecek. 

Son iki yıl içinde elektrik ve doğalgaza toplamda tam 10 defa zam yapıldı. 3 ayda bir tarife yenileyen EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) 2018'de elektrik fiyatlarını Ağustos, Eylül ve Ekim aylarında tam 3 kez, yüzde 9 oranında arttırdı. Zammın nedeni ise üretim şirketlerinin maliyetlerindeki artışlar olarak açıklanmış ve tüketiciye yansıtılmıştı. Yapılan son zamlarla 2 senede elektriğe yaklaşık yüzde 60 oranında zam geldi. 

Doğalgaza da aynı oranda zam

Önümüz kış tüketici ısınmak için doğalgaz kullanacak. Geçtiğimiz yıl doğalgaza da ağustos, eylül ve ekim aylarında elektrik gibi yüzde 9 oranında 3 ayrı zam uygulandı. Ancak bu yıl da durum pek farklı değil çünkü BOTAŞ da aynı zamanlar da fiyatları arttırdı. Aralık 2017’den Eylül 2019’a kadar, doğalgaza konutlarda yüzde 64, büyük sanayi kuruluşlarına yüzde 120, elektrik santrallerine ise yüzde 110 zam yapılmıştı. Doğalgaz, 1 Ekim'den itibaren yüzde 14,9'luk zamla fiyatlandırılacak.

Çay ve şekere de zam

Çaykur maliyetlerdeki artışı gerekçe göstererek haziran ayında çaya yüzde 15 zam yaptı. Türk Şeker ise kristal şekerin fabrika çıkış fiyatının yüzde 16 artırıldığını duyurdu. Çayda yapılan zammın ardından ağustos ayının ortalarında Çaykur bir kez daha yüzde 15'lik zam kararı aldı. Yapılan zamla 1 kilogram çay fiyatı 31,20 liradan 35,88 liraya yükseldi, aradaki fark 4,68 lira olmuş oldu. 

9 ayda 81 kez akaryakıt fiyatı değişti

Döviz kurlarındaki hareketlilik akaryakıt fiyatlarında yeni ayarlamalara neden oluyor. Bu nedenle sürekli zam ve indirim haberleri geliyor. Pompa fiyatları neredeyse her hafta değişiyor, ne zaman zam, ne zaman indirim olduğu çoğu kez fark edilmiyor. 9 ayda tam 81 kez akaryakıt fiyatı değişti. Son yapılan indirimle benzin İstanbul'da 7,12 liradan 6,87 liraya indi. Geçtiğimiz yılın Ekim ayında yine İstanbul'da benzinin pompa fiyatı 6,93 civarında seyrediyordu. Dün sabah otogazın litresine de 27 kuruş zam geldi. 

Yurtdışından getirilen telefon harçlarında da rekor artış yaşandı

8 Kasım 2018'de 170 liradan 500 liraya çıkarılan cep telefonu maktu harç tutarı, 2019 yılının temmuz ayında yüzde 200 zamlanarak  1.500 liraya yükseldi. 

 

Sigara da payını aldı

Yılbaşında zam yapılan sigaranın Temmuzda ve Ağustos'ta  ÖTV'si yeniden arttırıldı.  Sigaradan alınan asgari maktu vergi tutarı yüzde 34.7 artırıldı. Paket başına asgari maktu vergi tutarı 7.8 TL oldu. Gelir İdaresi, sigarada ÖTV miktarına artış yapmasıyla  sigaralara paket başına ortalama 3 TL zam gelmiş oldu.  Buna göre fiyatı en uygun olan sigara 2018'de, 9 liradan satılıyorken 2019 yılında tam 14 liradan satılmaya başlandı. 

Taksi, minibüs, okul servisi de zamlı

 İstanbul'da taksi ücretlerine yüzde 25, okul servis ücretlerine yüzde 13 zam yapıldı. En kısa mesafe 215 liradan, 243 liraya, en uzak mesafe de 525 liradan 580'TL'ye yükseldi. Minibüs ücretlerinde indi bindi 2 TL'den 2 buçuk TL'ye mesafelere göre 2 buçuk TL'lik yerler ise 3 TL'ye çıkarıldı.

Peki çarşı pazarda durum ne oldu?

TÜRK-İŞ Araştırmasının Haziran 2019 ayı sonucuna göre bir çok temel tüketim maddesine son 1 yıl içinde yüzde 15 ile yüzde 200 arasında zam geldi. 4 kişilik bir ailenin pazar sepetini doldurması ortalama 150 - 200 liraya yaklaştı. Temmuz ayında pazara çıkan vatandaş zeytine 26 TL, bir kalıp peynire 36 TL, Bibere 4 ila 10 TL, domatese 5 TL, dolmalık bibere 5 TL, salatalığa 3 TL, bamyaya 16 Barbunyaya ise 8 TL ödedi. 

Hayvan arttı et fiyatı düşmedi 

En önemli besin olan kırmızı ette de durum değişmiyor, fiyatlar el yakıyor. Kasapta dana kuşbaşı 59 TL, kıyma 55, biftek ve antrikot 72 TL'den satılırken kuzu kol-but 59 TL pirzola ise 74 liradan satılıyor. TÜİK rakamlarına göre geçen yıl 17 milyon 338 bin olan hayvan sayısı, 2019'da 18 milyon 251 bine çıktı ancak fiyatlar yine de düşmedi. Artan gider maliyetlerine dikkat çeken İstanbul Ziraat Mühendisleri odası başkanı Ahmet Atalık  "Besicilikte ve sütçülükte kaba - fabrika yemimiz yetersiz geçen sene TL'nin mayıs ayından itibaren hızlı değer kaybedişi sonucu fiyat artışı yüzde yüz onların üzerine çıktı. Dolayısıyla çiftçi maliyet unsuru olan yemi enflasyonun kat be kat üzerinde fiyatlarla alıyor" diyor.