Dolar kuru dünkü kapanışını 8,61 seviyesinden yaptı. Merkez Bankası Ağustos ayı Piyasa Katılımcılar Anketi'ne göre, yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 15,64'ten yüzde 16,30'a yükseldi. Dolar kuru, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 4 Ağustos akşamı A Haber canlı yayınındaki faiz ve enflasyon ile ilgili açıklamaları sonrası yükselişe geçti. Erdoğan, katıldığı yayında, “Faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz. Yüksek faiz yok. Yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir. Düşük faiz düşük enflasyonu getirecektir. Ağustos ayı kırılma noktasıdır. Ağustos’ta düşük enflasyona geçeceğiz.” ifadelerini kullanmıştı. Peki, dolar neden yükseliyor?, Erdoğan’ın bu açıklamaları dolar kurunu nasıl etkiliyor? Merkez Bankası faiz kararı ne olur?

DOLAR KURU NEDEN SERT YÜKSELDİ

EkonomiTube Youtube kanalına katılan ekonomist Arda Tunca, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarını değerlendirdi. Tunca, “Bu kadar sert bir yükselişin gerçekleşmesi tamamen yapılan açıklamalar. Ne zaman bu içerikte bir konuşma gelse kur da mutlaka bir yükselme görüyoruz. Çünkü piyasanın da kafası karışıyor. Türkiye'de enflasyon faiz tartışması, bu söylemlerin sıklaşması gidip Türk Lirasını vuruyor. Enflasyon, arkasından da yükselen faiz. Türkiye bunu sürekli yaşıyor. Yine de yaşamaya devam edecek herhalde buradan bunu anlıyoruz.” dedi.

BELLİ Kİ SERT BİR DOLAR KURU ARTIŞI GELİYOR

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) ilerleyen süreçteki faiz kararına ilişkin öngörüsünü paylaşan Arda Tunca, “Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu faiz artırsa görevden mi alınacak diye risk primi yükselir. İndirirse faizi bu defa piyasada faizler yükselir çünkü risk primi artıyor. Belli ki bir kur artışı, sert bir kur artışı geliyor. Arkasından enflasyon geliyor. Dolayısıyla politika faizi ile piyasa faizinin koptuğu bir  durum gelir. Yani her iki ihtimalde de faiz yukarı gider, sabit tutarsa buralarda devam ederiz.” değerlendirmesinde bulundu.

Ekonomist Arda Turan’ın açıklaması şöyle:

DOLAR NEDEN YÜKSELİYOR?

Biraz mevsimin getirdiği bir talep olmaması durumu dolar talebinin olmaması durumu, belli ölçüde turizm gelirleri, uluslararası gelişmeler, bütün bunların hepsi getirdi. Esas konuşmamız gereken son 24 saatte dolar kuru niye çıktı? Yani nasıl indiği güzel tabi de orayı gördük, anladık zaten ama esas olarak kronik sorunumuz olan yer neden çıktı ve niye çıkıyor bu. Niye bu söylemler devam ediyor. Ekonomi biliminin tamamen Adin Smith’ten bu yana 1776’dan bu yana bilimsel olarak iktisadın o tarihte başladığı tespit ediliyor, varsayılıyor bilim dünyası tarafından. O günden bu yana geçerli iktisadın bilimsel kurallarının dışında ki biz bir kurala niye bu kadar ısrar ediyoruz? Neden bu kadar üstünde bunun duruyoruz? İşte sonuç ortada. Kur neden bu kadar düşüyor? Bunun memnuniyet aslında bir taraftan verecek bir şekilde. Bunu araştırırken bir taraftan da böyle bir sürprizin her an olabileceğini bekliyorduk doğrusu. Bir istikrar kazanması kur oynaklığının olmaması kurun seviyesinden aslında daha önemliydi de belli ölçüde bir istikrar kazanmıştı Türk lirası ama bunun her an bozulabileceğini düşünüyorduk. Aklımızın bir köşesinde duruyordu. Dün itibariyle boşuna düşünmemiş olduğumuzu anladık. Yüzde 18,95 tüketici, yüzde 44.92 üretici enflasyonu. Dolayısıyla bu üretici enflasyonunun tüketici tarafında da yansıma bulacağını düşündüğümüz zaman Ağustos ayında nasıl enflasyondaki çıkışın duracağı düşünülebilir. Büyük soru işareti yani mümkün değil. Arkasından bir faiz indiriminin geliyor olması gibi bir hava ki o da şuna yol açar. Faiz indirimi piyasa faizi indirmez. Tam tersine Merkez Bankası'nın politika etkinliğini 0 noktasına getirir. Yani Merkez Bankası politika üretmesi imkansız hale gelir ve Merkez Bankası'nın politika faizi ile piyasa faizi arasındaki bağ, aradaki korelasyon kopar. Yani bunun gideceği yer burası. Çünkü herhangi bir faiz indirimi hakikaten yapılacak olursa bunun arkasında önce kur patlar, kur patladığı için faiz enflasyon, patlar, enflasyon patladığı içinde o enflasyon karşısında bütün Türkiye vatandaşları da dahil dünya bundan dolayı ona göre bir faiz beklentisi oluşur. Yani reel faiz elde etmek gibi bir istek tabi tasarrufta sahibi olacaktır. Tabi bu şartlar altında da sürekli düzenli olarak 230 milyar dolar civarında olan yerleşik Türk Cumhuriyeti vatandaşlarını tuttuğu yabancı hep yemeye başlaması ve bozulması falan gibi bir durumda. Tabi bu şartlar altında bekleyemeyiz. Yani dolarizasyon devam.”

ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARI DOLAR KURUNU NASIL ETKİLİYOR?

Bu kadar sert bir yükselişin gerçekleşmesi tamamen yapılan açıklamalar. Yani daha öncedende çünkü bu böyle oldu. Yani ne zaman bu içerikte bir konuşma gelse kur da mutlaka bir yükselme görüyoruz. Çünkü piyasanın da kafası karışıyor. Merkez Bankası sonra diyor ki ben hep politika faizini enflasyonun üstünde tutacağım diyor. Bir kere hangi enflasyonun üstünde tutacak? Anladığımız tüketici enflasyonu. 18.95 zaten 19, yani geldi üstünde dedi. 0.05 puan ise üstünde ve diyor ki Merkez Bankası sıkı duruyorum. Şimdi bu sıkı durmak değil bir her şeyden önce Merkez Bankası'nın para politikası uygulaması zaten sorunlu söylemleriyle arasında çelişki var. Aynı zamanda Merkez Bankası zaten bu yükselmiş enflasyonu, yüksek enflasyonun sebebinin kendisi olduğunu bir şekilde itiraf etmedikçe basına karşı değil ama kendi içinde hesaplaşıp da bunu kabul etmediği sürece zaten doğru bir para politikasına ulaşması mümkün değil. Doğru bir para politikası uygulaması zaten gelemez. Çünkü sebeplerinden bir tanesi kendisi, şimdi birde üstüne zaten Merkez Bankası bağımsızlığını kaybetmiş her açıklamasına şüpheyle bakılıyor. Bir Merkez Bankası’nın faiz indirimi sürecinde ya da faiz artırımı sürecinde olduğu bilinir, ekonomi kuralları çerçevesinde. Bunun 0,50 puan mı olacak, 0,25 puan mı olacak? Artırı mı ya da indirir mi? Bu tartışılır budur, tartışılması gereken ama aynı tarihte bir Merkez Bankası faiz mi arttıracak, faizi indirecek ya da sabit mi? Yani 3 ihtimalli bir şekilde bakılmaz para politikasına zaten bu kadar şüphe varsa buradan politika çıkmaz. Yani politika yönetimi buradan çıkmaz. Üstündeki Merkez Bankası'nın siyasi baskının da varlığını, ekonomi kurallarının tamamen tersine ve dışına olacak şekilde ispat edecek. Böyle sözler söylemlerde geldiği sürece bu 2010’ların başında başlayan bir süreç Türkiye'de enflasyon faiz tartışması ama bu söylemlerin sıklaşması gidip Türk Lirasını vuruyor. Orada enflasyon arkasından da yükselen faiz Türkiye bunu sürekli yaşıyor. Yine de yaşamaya devam edecek herhalde buradan bunu anlıyoruz.”

MERKEZ BANKASI FAİZ KARARI NE OLUR?

“Merkez Bankası’nın kendi iddia ettiği sıkı duruşu nasıl tutacağını bilmiyorum ama sıkı duruş değil. Şöyle bir zorluk var, bir tahmin yaparken ekonominin kuralları çerçevesinde bir tahmin yapmalıyız yani bu şekilde konuşmalıyız. Şimdi onu konuşamıyoruz. Yani ben Merkez Bankası'nın artık ne yapacağını da çok fazla konuşmak istemiyorum. Bunu anlamlıda bulmuyorum ama kendi söylediğine bakarsanız Merkez Bankası'nın faiz artırması lazım. Çünkü geldi politika faizine yanaştı. Enflasyon üstünde kalacağım diyor. Yani 0.05 üstünde kalmak, üstünde kalmak değil. Yani sonuç itibariyle matematiksel olarak öyle olabilir ama politika uygulamak adına değil. Dolayısıyla artırmasını ama dünkü açıklamadan sonra da arttırmayacak istese de artıracağı gibi bir algı oluşmuş durumda ama şunu söyleyebilirim Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu faiz artırsa görevden mi alınacak diye risk primi yükselir. İndirirse faizi bu defa piyasada faizler yükselir çünkü risk primi artıyor. Belli ki bir kur artışı, sert bir kur artışı geliyor. Arkasından enflasyon geliyor. Dolayısıyla politika faizi ile piyasa faizinin koptuğu bir  durum gelir. Yani her iki ihtimalde de faiz yukarı gider, sabit tutarsa buralarda devam ederiz. Yani kur da bu seviyelerde devam ederiz ama çok enteresan bir durum artırım ya indirim yönünde ne olursa her 2 ihtimalde de faiz artıyor.”