Sudan’da ordu ile paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında 15 Nisan’da başlayan iç savaş, geride büyük bir maddi ve manevi yıkımla yaklaşık 2 milyon Sudanlı sivili evsiz bırakırken, yarım milyonu aşkın kişi de ülke dışında daha güvenli yerlere sığındı.

Hayat pahalılığı kaynaklı 2018’deki halk protestolarının ardından 2019 ve 2021’deki askeri darbelerle siyasi ve ekonomik anlamda giderek istikrarsızlaşan Sudan’da, HDK’nin, geçici devlet başkanı konumundaki Egemenlik Konseyi Başkanı ve ordu komutanı Abdulfettah el-Burhan’ı alaşağı etmek için başlattığı iç ve etnik savaşa dönüşen çatışmalar 9 haftadır sürüyor. Sudan’da başkent Hartum ve çevresindeki Umdurman ve Bahri kentleri, batıdaki Darfur bölgesi ve güneydeki Ubeyd’in de aralarında olduğu yerler başta ve yoğun olmak üzere, ülkenin dört bir tarafında iki taraf arasında çatışmalar yaşandı. HDK, ordunun güçlü olduğu kuzey ve doğu kesimlerinde varlık gösteremese de başkentin bulunduğu orta kesimlerle özellikle kurulduğu coğrafya olan Çad, Libya, Orta Afrika ve Güney Sudan sınır hattındaki bölgelerde orduyla yoğun şekilde çatışıyor.

NÜFUSUN YARISI YARDIMA MUHTAÇ

Ateşkes kararları ile uluslararası yaptırım tehditlerine rağmen aralıksız süren çatışmalar nedeniyle Birleşmiş Milletlere (BM) göre, Sudan’da nüfusun yarısından fazlasına denk gelen yaklaşık 25 milyon sivil, insani yardıma muhtaç ve şu ana kadar 2 milyon civarında insana yardım ulaştırılabildi.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisine (OCHA) göre, çatışmaların başladığı 15 Nisan’dan bu yana 2 milyona yakın kişi ülke içinde yerinden edildi ve yarım milyonu aşkın insan ülke dışında daha güvenli yerlere kaçtı.

BM Uluslararası Göç Örgütü, Çad’a 149 bin 383, Güney Sudan’a 110 bin 980, Etiyopya’ya 45 bin 605, Orta Afrika Cumhuriyeti’ne 15 bin 219 ve Libya’ya 1395 olmak üzere, 528 bin 147 Sudanlının komşu ülkelere geçtiğini açıkladı.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Sudan’da çatışmanın başlangıcından bu yana 1 milyondan fazla çocuğun yerinden edildiğini bildirdi.

Cenevre’de bir araya gelen uluslararası bağışçılar ise Sudan ve bu ülkeden kaçanların sığındığı çevre ülkelere insani yardım için 1,5 milyar dolar yardım taahhüdünde bulundu.

SUDAN’DAN KENYA’NIN TOPLANTI ÇAĞRISINA RET

Hartum hükümeti, Kenya’nın, Sudan’daki çatışmaların sonlandırılması ve krizin çözümü ile ilgili Doğu Afrika’daki Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesince (IGAD) kurulan komitenin dışişleri bakanlarının bir araya gelmesi davetine karşı çıktı. Açıklamada, “Dışişleri Bakanlığı, Sudan hükümetinin bu toplantının yapılmasını hoş karşılamadığını ve buna karşı çıktığını, Sudan’ın, Kenya’nın (dörtlü komiteye) başkanlığına yönelik itirazına IGAD başkanlığından cevap beklemesi nedeniyle bu toplantının çıktılarıyla ilgilenmediğini bildirdi. Kenya hükümetinin bu meselenin çözümünde gösterdiği acele ve Kenyalı yetkililerin uluslararası girişimleri rehber edindikleri yönündeki açıklamaları, Afrika sorunlarına Afrika çözümleri ilkesine hizmet etmiyor” ifadeleri kullanıldı.

Öte yandan ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında önceki gün başlayan 72 saatlik ateşkes anlaşmasına rağmen taraflar arasında başkent Hartum’un batısındaki Umdurman kentinde şiddetli çatışmalar yaşandı.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan ise Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu ile ateşkesi ve siyasi çözümü ele aldı.