Halihazırda tüm şiddetiyle devam eden Ukrayna-Rusya savaşının gölgesinde NATO, Avrupa’da tarihinin en büyük tatbikatlarından birini yapmaya hazırlanıyor. 12-23 Haziran 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan ve Avrupa semalarında daha önce eşi benzeri görülmemiş büyüklükte bir tatbikat olması planlanan Air Defender 23 tatbikatına 25 ülkeden 10 bin personel ve farklı modellerde 220 uçağın katılması bekleniyor. Türkiye tatbikata Amasya Merzifon 5. Ana Jet Üs Komutanlığı'nda konuşlu ve öncelikli görevi düşman hava savunma sistemlerini bastırmak (SEAD / Suppression of Enemy Air Defenses) olan 151. Filo'da görevli (Tunç Filo) 3 F-16 ile katılıyor.

'Dost ve müttefik' hava kuvvetleri için hava harp operasyonlarını da kapsayan operasyon senaryolarını içereceği açıklanan tatbikatta 25 katılımcı ülkenin, askeri bir kriz durumunda hava kuvvetlerinin nasıl tepki vereceğini ve dost kuvvetlerle nasıl iş birliği yapacağı gözlemlenecek. Katılımcı ülkelerin olası bir kriz durumuna ortak hareket edebilmesi için eğitimler icra edilecek. Tatbikat, Almanya’dan idare edilecek ve Almanya Avrupa hava sahası için savunma merkezi görevi görecek. Önemli bir kısmı Almanya hava sahasında gerçekleştirilecek tatbikatın Hollanda ve Çek Cumhuriyeti’nde bulunan hava üsleri ve hava sahaları da kullanılacak.
 

ALMAN HAVA KUVVETLERİ KOMUTA EDECEK

Katılımcı ülkelerden 10 bin personelin görev yapacağı Air Defender 23 tatbikatında ABD ve Hollanda’dan F-35'ler de görev alacak. NATO bünyesinde görev yapan Awacs (havadan erken ihbar ve kontrol uçağı) uçakları ve Japonya’nın göndereceği bir nakliye uçağı başta olmak üzere 23 farklı uçak tipi görev alacak. Görev alacak uçakların 100 tanesi ABD’nin 35 farklı eyaletinde bulunan hava üslerinden Almanya’ya gelecek. Eğitimler Alman Hava Kuvvetleri komutası altında gerçekleşecek.

Tatbikata Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Macaristan, İtalya, Japonya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Norveç, Polonya, Romanya, Slovakya, İspanya, İsveç, Türkiye, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Yunanistan’dan gelen personel ve uçaklar katılacak.

Air Defender 23 tatbikatı kapsamında gerçekleştirilecek eğitimler, geçmişte tatbikat gerçekleştirilmiş hava sahalarını kapsayan bir alanda yapılacak. Bununla birlikte, tatbikatın geniş katılımlı olması sebebiyle eğitimlerde kullanılacak hava sahası, eğitimlerin daha uygun şekilde yapılabilmesi için daha da genişletildi. Tatbikat nedeniyle sivil uçuş programlarının etkileneceği, tatil planı yapanların kısıtlamalarla karşı karşıya kalabileceği tahmin ediliyor olsa da yetkililer sivil uçuşların en az şekilde etkilenmesi için hava yolları ve havalimanları ile iş birliği yapıyor.

'4 YILDIR ÜZERİNDE ÇALIŞILIYOR'

NATO'nun 74 yıllık tarihinde Avrupa'daki en büyük müttefik hava gücü gösterisi olarak görülen Air Defender 23 için hazırlıkların yoğun şekilde devam ettiğini ifade eden havacılık fotoğrafçısı ve havacılık araştırmacısı Cem Doğut, “NATO Müttefik Hava Komutanlığı yaptığı açıklamada, dört yıldır üzerinde çalışılan ve ittifakın dört bir yanından savaş uçaklarının katılacağı çok uluslu tatbikatın haziran ayında Avrupa genelinde icra edileceği açıklanmıştı. Bu tatbikatın ana amacını Alman hava kuvvetleri komutanı Korgeneral Ingo Gerhartz’de 'İlk müdahale ekibi olarak hava kuvvetlerinin çevikliğini ve çabukluğunu göstermek ve NATO hava gücünü sergilemek istiyoruz’ sözleriyle belirtmişti” dedi ve benzer tatbikatların son dönemde önemli hale geldiğine dikkat çekerek, “Avrupa'daki NATO ve ABD kuvvetleri için, müttefiklerin ittifak bölgesini savunmak için tasarlanmış büyük ölçekli muharebe operasyonlarını yürütmeye odaklandığından, savaş oyunlarının kapsamını genişletmek son yıllarda bir öncelik haline geldi” şeklinde konuştu.

NATO’nun bölgedeki varlığının Rusya-Ukrayna arasındaki gerginliğin artmasından itibaren daha da arttığına dikkat çeken Cem Doğut, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Rusya'nın 2014'te Ukrayna'ya ilk müdahalesiyle başlayan bu süreç Moskova'nın Şubat 2022'de ülkeyi tam ölçekli işgalinin ardından yoğunlaşarak devam etti. Bu amaçla Türk Hava Kuvvetleri'nin de dahil olduğu NATO üyesi ülkeler Baltık Bölgesi'nde Hava Devriyesi görevleri icra etmeye ağırlık verdi. NATO'nun tatbikatla ilgili duyurusunda Rusya'dan bahsedilmese de Air Defender, ittifakın geniş savaş uçağı, insansız hava aracı ve nakliye uçağı yelpazesini sergilemek için bir fırsat olarak hizmet edecek. Yüksek profilli görüntü muhtemelen, oradaki savaş boyunca Ukrayna üzerinde hava üstünlüğü elde etmek için mücadele eden Rusya'ya bir güç işareti olarak tasarlandı."

'AVRUPA ORDULARI TEKRAR ABD İLE SIKI İŞ BİRLİKLERİ GELİŞTİRİYOR'

“Komuta Alman Hava Kuvvetleri'nde olsa da planlama kısmına NATO Müttefik Hava Komutanlığı da katılıyor. Bu komutanlıkta başta Amerikan Hava Kuvvetleri olmak üzere tüm katılımcıların personeli var” diyen Doğut, “Bu bir zafiyet olmayacaktır, tam tersine bu tatbikat Alman Hava Kuvvetleri'nin tecrübe kazanması açısından önemli. Soğuk Savaş döneminde Alman Hava Kuvvetleri bölgedeki en güçlü hava kuvvetlerinden biriydi, Sovyetlerin dağılmasıyla tüm Avrupa’da olduğu gibi küçülmeye gittiler. Bu durum sadece ekipman olarak değil işletme, idame ve komuta kabiliyetlerinin de zayıflamasına neden oldu" ifadelerini kullandı.

Cem Doğut, "Rusya’nın tekrar bir risk olarak belirmesiyle Avrupa orduları tekrar Amerika ile sıkı iş birlikleri geliştirmeye başladı. Zaten bu anlamda Amerika’nın katılımı üst seviyede. Ulusal Hava Muhafızları'nı Amerika’nın yedek Hava Kuvvetleri olarak düşünebiliriz. Ulusal Muhafızlar federal hükümetten bağımsız. Eyaletlerin kendi imkanlarıyla işlettiği bir hava gücüdür. Barış zamanı Amerikan ana karasını korurlarken kriz ve savaş dönemlerinde Amerikan Hava Kuvvetleri'ni desteklemek için yurt dışı görevlerine katılırlar. Bu tatbikatla aslında Amerika kendi yedek kuvvetlerini olası bir kriz durumuna hazırlar. Bu kuvvetin Avrupa’daki müttefik kuvvetleriyle iş birliğini ve çalışabilirliğini artırmış olacaklar" dedi.