Geçtiğimiz Ocak ayında akaryakıt fiyatlarına yapılan zamlar sonrası protesto ve çatışmalara sahne olan Kazakistan'da Anayasa değişikliği için referanduma gidiliyor.

Referandumdaki taslak kabul edilirse parlamentonun yetkilerinin artırılacak, cumhurbaşkanına siyasi partilere üyelik yasağı getirilecek ve Kazakistan'ı 27 yıldır demir yumrukla yöneten Nursultan Nazarbayev'in tüm yetkileri elinden alınacak.

Kazakistan’da halk, 27 yıllık aranın ardından anayasa değişikliği için 5 Haziran’da yapılacak referandumda oy kullanacak.

En son 30 Ağustos 1995’te yapılan referandumdan sonra ülkenin bağımsızlık tarihinde gerçekleştirilecek ikinci halk oylamasında seçmene, “Kazakistan Cumhuriyeti anayasasına yapılacak değişiklikleri ve eklemeleri kabul ediyor musunuz” sorusu yöneltilecek.

PARLAMENTO GÜÇLENDİRİLECEK

Devlet gazetesinde 6 Mayıs’ta yayınlanan anayasa değişikliğiyle ilgili yasa tasarısı, süper başkanlık modelinden başkanlık modeline geçişi ve parlamento rolünün güçlendirilmesini içeriyor.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 5 Mayıs’ta halk oylamasının 5 Haziran’da yapılmasını kararlaştırmıştı.

ANAYASADA NELER DEĞİŞECEK?

Anayasa tasarısına göre, 30 Ağustos 1995 referandumuyla kabul edilen anayasada değişiklikler yapılacak.

Anayasa Mahkemesi, Yüksek Mahkeme başkanı ve hakimler, Merkez Seçim Komisyonu başkanı ve üyeleri, Yüksek Denetim Odası başkanı ve üyeleri, askeri personel, milli güvenlik kurumları ve kolluk kuvvetleri çalışanları siyasi partilere ve sendikalara üye olamayacak, ayrıca siyasi partileri destekleyemeyecek.

CUMHURBAŞKANI SİYASİ PARTİYE ÜYE OLAMAYACAK

Eğer referandumdan gerekli oy çıkarsa, cumhurbaşkanı görev süresi boyunca siyasi partiye üye olamayacak.

Cumhurbaşkanının yakın akrabaları da siyasi devlet görevi ve yarı kamu sektöründe yöneticilik yapamayacak.

Tasarıya göre, Anayasa Mahkemesi başkanı, Milli Banka başkanı, Yüksek Yargı Konseyi başkanı, Başsavcı ve Milli Güvenlik Komitesi başkanı senatonun onayı ile atanacak ve görevinden alınacak.

Ayrıca, parlamentonun üst kanadı senatoda vekil sayısı 15’ten 10’a, meclisteki milletvekili sayısı da 107’den 98’e indirilecek. Meclisteki milletvekilleri karma seçim sistemiyle seçilecek.

NAZARBAYEV'İN YETKİLERİ DE ALINIYOR

Devlet bütçesinin uygulanmasında parlamento denetiminin güçlendirileceğini belirten Devlet sekreteri Erlan Karin, anayasadan bağımsız olarak Kazakistan’ın kurucusu, birinci Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in statüsüyle ilgili normun da çıkarıldığına işaret etti.

Nazarbayev ülkenin "elbaşısı" görevini yürütüyordu.