Her gün polikliniğimize bulaşıcı hastalıklar açısından tarama yaptırmak istediğini söyleyen pek çok kişi başvuruyor. Tarama amacıyla geliş, hastalarımız, toplum ve bizler için sevindirici çünkü var ise bir bulaşıcı hastalığın farkında olmak hem tedavi, hem de yayılmasının önlenmesi açısından çok önemli.

Bunlar içerisinde HIV/AIDS tarama yaptığımız hastalıkların başında geliyor. HIV, bağışıklık sistemi hücrelerini hedef alarak enfeksiyon oluşturan bir virüs. Bağışıklık sistemi hücrelerinin azalması da HIV dışında başka virüs, bakteri, mantar ve parazitlerle enfeksiyona zemin hazırlıyor, bazı kanser türlerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırıyor. Ana bulaş yolu; cinsel ilişki, kan-kan ürünleri ve anneden bebeğe geçiş şeklinde. Tüm HIV bulaşmalarının % 80-85’inin nedeni korunmasız cinsel ilişki.

Cinsel yolla bulaşmanın engellenmesi için tek eşlilik ve bu söz konusu değilse de cinsel ilişki sırasında prezervatif (kondom) kullanılması önemli. Enjeksiyon ekipmanları, tıraş-manikür-pedikür ve dövme malzemelerinin kişiye özgü olması da bulaşmayı önlemek açısından dikkat edilmesi gerekli noktalardan. HIV; sarılmakla, tokalaşmakla, hava yolu ile bulaşmaz.

Kişinin HIV ile karşılaşmasından 2-4 hafta sonra ateş, halsizlik ve grip benzeri şikayetler görülebilir ve bu şikayetler birkaç hafta devam edebilir. Akut enfeksiyon dediğimiz bu dönem geçtikten sonra, virüs vücutta hiçbir yakınmaya neden olmadan ortalama 8-10 yıl kadar kalabilir. Maalesef bu süre içinde de kişinin bulaştırıcılığı devam eder. Belirtisiz dönem birkaç yıl kadar kısa veya 10 yıldan çok daha uzun sürebilir. Virüs sayısı kişiden kişiye değişecek şekilde artar ve bu süreçte de kronik ishal, kilo kaybı, lenf bezi şişlikleri, cilt bulguları, fırsatçı enfeksiyonlar ortaya çıkabilir.

Hastalık ilerledikçe ve AIDS tablosu geliştikçe, bakteri, parazit, mantar ve virüs kaynaklı fırsatçı enfeksiyonlar ve sistemik enfeksiyonlar da hastalık tablosuna eklenir.

Virüs ile enfekte kişinin kanında, virüse karşı oluşturulmuş antikor adı verilen yapıların tespitine dayalı tetkikler ile tanı koyulur. Elisa yöntemi ile yapılan bu tetkiklerde pozitif sonuç elde edildiğinde doğrulama testleri yapılır ve bu tetkikler de pozitif olarak gelirse kişi HIV pozitif olarak kabul edilir. HIV, vücuda girdikten 3-8 hafta sonra virüse karşı antikor geliştirme başlar. Hastaların %97’sinde virüsün alınmasından sonraki ilk 3 ay içinde antikorlar oluşur, nadiren virüse karşı antikorların gelişmesi 6 ayı bulabilir. Bu nedenle şüpheli teması olanların Elisa testi negatif olsa bile takip edilmeleri ve belli aralıklarla tetkiklerinin tekrar edilmesi gerekir.

Tedavinin amacı virüsün çoğalmasını önlemek ve vücuttaki virüs miktarını azaltmaktır. Böylece vücutta daha az virüs yükünün bulunur ve bu durum bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesini sağlar, hastalığın ilerleyişini yavaşlatır ve durdurur. Hastalık ilerlemeden, ek enfeksiyonlar ve kanserler görülmeden tedaviye başlanması önemli olduğundan şüpheli teması olanları, “Bana bir şey bulaşmamıştır, zaten bir şikayetim de yok” gibi yanlış bir düşünceye kapılmadan tarama testi yaptırmak üzere davet etmiş ve pozitif sonuç durumunda isimlerin gizli kaldığını, hasta mahremiyetine dikkat edilerek özel kodlamalarla sonuç takibi yaptığımızı da hatırlatmış olalım.

Sağlıcakla kalın.