Merhabalar..

Günlük hayat koşturmacası içinde farkında olmadan, alışkanlık haline getirdiğimiz pek çok davranış sergiliyoruz. Market ya da fırına alışveriş yapmaya gittiğimde, poşetlerin açılırken birbirine yapışık duran ön arka yüzünü ayırmak için çoğu kezelin tükürük ile ıslatıldığını gördüm. Bu aynı zamanda, poşet açıldıktan sonra eller yıkanmadığı ve aynı ellerle ekmeğe ya da açık satılan herhangi bir gıdaya dokunulduğu için, tükürükle temas etmiş gıdayı tüketmek anlamına geliyor.

Yıkanan sebze, meyve ve paketli gıdalar için sorun olmasa da ekmek, pasta-börek, pide vs gibi yıkanmadan tüketilecek gıdalar açısından önemli. Yıllardır her gördüğümde, neden yapılmaması gerektiğinin nedenlerini anlatarak uyardım, çoğu kez özellikle ekmeği almaktan vazgeçerek çıktım ama bir kez de farkındalık oluşturmak adına burada yazmak istedim. Vücudumuzda cilt, ağız, burun, bağırsak gibi organlarda “flora” dediğimiz normal şartlar altında bulunan mikroorganizmalar vardır, bunlar bulundukları yerde hastalık oluşturmazken başka sistemlere ya da bir başkasına bulaştığında hastalık yapabilirler. Ağız ve tükürükte bulunan bu mikroorganizmaları da bu hareket ile temas ettiğimiz yere taşımış oluruz.

Solunum yolu enfeksiyonuna neden olan bakteri ve virüslerle enfekte olanlardan (grip ve nezleye neden olanlar, öpücük hastalığı olarak bilinen EBV, sistemik enfeksiyon oluşturan CMV virüsü vs), boğazında A grubu beta hemolitik streptekok dediğimiz yaygın bilinen hali ile beta mikrobu taşıyanlardan, uçuk virüsü ile enfekte olan ve uçuğu bulunanlardan tükürük aracılığı ile bulaş olabilir. Uçuk virüsü (HSV)uçuğa sebep olabileceği gibi farkında olmadan göze temas edilmesiyle görme kaybına kadar gidebilen ciddi göz enfeksiyonlarına da neden olabilir. Yeri gelmişken, dudağında uçuğu olanların bulaşmaya neden olacağı için özellikle çocukları öpmekten kaçınması gerektiğini hatırlatalım.

Hepatit B virüsü vücut salgılarında ve tükürükte bulunduğundan, kanla temas kadar yüksek risk oluşturmasa da tükürük ile bulaş riski taşır. Hepatit C ve HIV (AIDS) virüslerinde tükürükte bulunan virüs sayısı az olduğundan bulaş oranı çok düşük kabul edilebilir. Diğer pek çok bakteri ve virüslerde tükürük

aracılığıyla başkalarına bulaşabilir. Aynı zamanda gün içinde kullandığımız kirli ellerimizi ağzımıza götürdüğümüzde de amipli dizanteri ve diğer ishal etkenleri, hepatit A, grip-nezle virüsleri ve diğer mikroorganizmaların bize bulaşması dasöz konusu olabilir. Bu amaçla (poşet açarken kullanmak için) market ye da fırınlarda günlük yıkanması şartıyla ıslak bezler ya da süngerler kullanılabilir. Özellikle “günlük yıkanması şartıyla” kısmının altını çizmek istiyorum çünkü bekletilmiş bez ve süngerler de bakteriler için besi yeri haline gelebilir.

Farkında olmadan alışkanlık haline getirdiğimiz bu davranıştan kurtulmak, tüm bu bahsetttiğimiz hastalıkların bulaşma riskini de azaltmamız demek. Aslında çok basit önlemlerle pek çok enfeksiyon hastalıklığının bulaşması ve yayılmasının azaltılabileceğini bir kez daha hatırlatarak sağlıklı günler diliyorum..