Merhabalar..
Her gün polikliniğimize bulaşıcı hastalıklar açısından
tarama isteğiyle hastalar başvurmakta. Bu durum; hastalarımız, toplum ve bizler
için sevindirici çünkü hastalığın farkında olmak hem tedavi, hem de
bulaştırıcılığın önlenmesi açısından çok önemli. Bunlar içerisinde HIV/AIDS
tarama yaptığımız hastalıkların başında geliyor. HIV virüsün, AIDS
oluşturduğu hastalık tablosunun adı. HIV/AIDS konusunda toplum farkındalığını
arttırmak üzere, 1 Aralık günü 1988 yılından beri “Dünya AIDS Günü” olarak
kabul edilmiştir. Ben de 1 Aralık yaklaşırken, farkındalık oluşturmak adına bu
hafta HIV/AIDS hakkında bilgi vermek istedim.
HIV/AIDS nasıl hastalık oluşturur?
HIV, bağışıklık sistemi hücrelerini hedef alarak enfeksiyon
oluşturan bir virüstür. Bağışıklık sistemi hücrelerinin azalması da HIV
dışında bazı başka virüs, bakteri, mantar ve parazitlerle enfeksiyona zemin
hazırlar, bazı kanser türlerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
HIV/AIDS nasıl bulaşır?
Ana bulaş yolu cinsel ilişki, kan/kan ürünleri ve anneden
bebeğe geçiştir. Tüm HIV bulaşmalarının % 80-85’i korunmasız cinsel ilişki yoluyla
olmaktadır. HIV pozitif olan bir anne, virüsü bebeğine gebelik sürecinde,
doğum veya emzirme sırasında bulaştırabilir. Virüs enfeksiyonun her aşamasında
hatta enfekte olmuş ama şikayeti bulunmayan kişilerden de bulaşabilmektedir.
HIV/AIDS belirti ve bulguları nelerdir?
Kişinin HIV ile karşılaşmasından 2-4 hafta sonra ateş,
halsizlik ve grip benzeri şikayetler görülebilir, bu şikayetler bir kaç hafta
devam edebilir. Akut dönem geçtikten sonra, virüs vücutta hiçbir yakınmaya
neden olmadan ortalama8-10 yıl kadar kalabilir. Bu süre içinde kişinin bulaştırıcılığı
sürer. Sonrasında kronik ishal, kilo kaybı, lenf bezi şişlikleri, cilt
bulguları ile bakteri, parazit, mantar ve virüs kaynaklı fırsatçı enfeksiyonlar
ortaya çıkabilir.
HIV/AIDS teşhisi nasıl konur?
Virüs ile enfekte kişinin kanında, virüse karşı
oluşturulmuş antikor adı verilen yapıların tespitine dayalı tetkikler ile tanı
koyulur. Bu tetkiklerde pozitif sonuç elde edildiğinde doğrulama testleri
yapılır ve bunlar da pozitif olarak sonuçlanırsakişi HIV pozitif olarak kabul
edilir. Virüsün alınmasından sonraki ilk 3 ay içinde antikorlar oluşur,
nadiren virüse karşı antikorların gelişmesi 6 ayı bulabilir. Bu nedenle
şüpheli teması olanların takip edilmeleri ve belli aralıklarla tetkiklerin
tekrar edilmesi gerekmektedir.
HIV/AIDS nasıl tedavi edilir?
Tedavisinde virüsün çoğalmasını önleyen ve vücuttaki
virüs miktarını azaltan ilaçlar kullanılmaktadır. Vücutta daha az virüs
yükünün bulunması bağışıklık sisteminin kuvvetlenmesini sağlar, hastalığın
ilerleyişini yavaşlatır ve durdurur.
HIV’den nasıl korunulur?
Cinsel yolla bulaşmanın engellenmesi için tek eşlilik ve
cinsel ilişki sırasında prezervatif (kondom) kullanılması önerilmektedir.Kan ve
kan ürünleri ile bulaşın engellenmesi için ülkemizde 1987 yılından beri tüm
kan bağışçıları HIV açısından taranmaktadır. Ayrıca kanla temas edebilecek
enjeksiyon, dövme ekipmanları, tıraş-manikür-pedikür malzemeleri kişiye özgü
olmalıdır. HIV, sarılmakla, tokalaşmakla, hava yolu ile bulaşmaz.
Erken başvuru tüm diğer hastalıklar gibi HIV/AIDS için de,
hem erken tedavi başlanması ve hastalığın ilerlememesi, hem de bulaştırıcılığın
önlenmesi açısından önemli. 1 Aralık Dünya AIDS günü vasıtasıyla şüpheli
teması ya da şikayeti olanları tarama testi yaptırmak üzere davet etmiş ve
pozitif sonuç durumunda isimlerin gizli kaldığını, hasta mahremiyetine dikkat edilerek
özel kodlamalarla sonuç takibi yaptığımızıbir kez daha hatırlatmış olalım. Sağlıcakla
kalın...