Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları öncelikle uykuyu
bozan basit ama tekrarlayıcı
karakterde olan hareketlerdir. Uykuya
geçiş sırasında ya da uykunun diğer evrelerinde görülerek uykunun uyanıklık
evresinin artmasına ve uyku süresinin azalmasına sebep olur.
HUZURSUZ BACAK
SENDROMU:
Huzursuz bacak sendromu dediğimiz durum bacakta ağrı kramp
uyuşma olmadan görülen aslında tam
anlamıyla bacağınızı nereye koyacağınızı bilemediğiniz bacağınızı hareket ettirme duygusudur. Bu
durum uykuya geçişinizi etkilediği gibi uyandıktan sonra uykuya tekrar geçişinizi de etkileyecektir.
Huzursuz bacağı olan kişilerin polisomnografi dediğimiz tek gecelik uyku analizi
raporunda %8090 da periyodik bacak hareketleri dediğimiz hareketler
sözkonusudur ve periyo dik bacak hareketleri
uykudaki uyanıklık evresinin
sıkça görülmesine ve uyanıklık evresinin uzun sürmesine sebep olur.
Tabii ki bu durum direkt uyku kalitesini bozar. Huzursuz bacak sendromu olan
kişilerin gün içindeki canlılıkları ve
enejileri düşüktür. Bu kişilerin depresyon ve anksiete oranları
daha fazladır. Demir eksikliğine bağlı kansızlık ve allerji depresyon ilaçları gibi bazı ilaçlar
bu durumu tetikleyen faktörler arasında da yer alır. Başlangıç yaşı erken çocukluktan geç erişkin döneme
kadar her yaşta görülebilir. Çocukluk
yaşında görüldüğü zaman yanlışlıkla büyüme ağrıları şeklinde de yorumlanabilir.
Uzun uçak yolculukları veye araba yolculukları veya sinema tiyatro gibi sakin
aktiviteler sırasında tetiklenebilmektedir.
BACAK KRAMPLARI:
Uyku sırasında görülen bir diğer durum ise bacak
kramplarıdır. Bu kramplar daha çok
ekstremite ve ayaktaki kasların
ani ve güçlü kasılmasından ortaya
çıkan ağrılı duyulardır. Bu kramplar da uykuya dalmayı engelleyen ve uykudan
uyandırarak uyku süresini azaltan bir
durumdur. Bu durumu tetikleyen faktörler arasında hastada
mevcut şeker ve damar hastalığının olması, bazı metabolik
bozukluklar gelmektedir. Uyku ile ilgili
kramplar gebelerin % 40’ında oluşur ve
doğum sırasında geçer.
DiŞ GICIRDATMA:
Uykuda diş
gıcırdatma olayı da bir başka uyku
ilişkili hareket bozukluğudur. Bu durumun
sebebi ise çene kaslarının kasılmasıdır. Bu kasılma bazen kilitlenme
şeklinde olurken bazen de tekrarlayıcı
kas kasılmaları şeklinde olur. Bu kasılmalar uyku sırasında çok güçlü iken sıklıkla diş gıcırdatma sesleri ortaya çıkar
ve dişlerin aşırı aşınmasına sebep olurken;
diş, çene, baş ağrısına da sebep olur. Yapılan psikolojik değerlendirmede diş gıcırdatma
ataklarının durumsal ve psikolojik kaynaklara bağlı stres ve anksiete arasında sıkı bir ilişki olduğunu göstermiştir.
RİTMİK HAREKETLER:
Uyku sırasında görülen bir diğer durum ise bacak
kramplarıdır. Bu kramplar daha çok
ekstremite ve ayaktaki kasların
ani ve güçlü kasılmasından ortaya
çıkan ağrılı duyulardır. Bu kramplar da uykuya dalmayı engelleyen ve uykudan
uyandırarak uyku süresini azaltan bir
durumdur. Bu durumu tetikleyen faktörler arasında hastada
mevcut şeker ve damar hastalığının olması, bazı metabolik
bozukluklar gelmektedir. Uyku ile ilgili
kramplar gebelerin % 40’ında oluşur ve
doğum sırasında geçer.
Uyku ile ilgili bir diğer hareket bozukluğu da vücudun sarsılması, kafayı sallama, kafayı
döndürme gibi büyük kas gruplarındaki tekrarlayıcı ritmik motor davranışlardır.
Çocuklarda görülen bu hareketlerin
artmış anksiete skoru yaratacağı
belirtilirken yaşça büyük
çocuklarda ve erişkinde mental
retardasyon , otizm veya yaygın gelişme geriliği ile ilişkili olduğu ortaya konulmuştur.
İşte uyku sırasında görülen tüm bu hareket bozuklukları
uyku kalitesini bozacak ve gün içerisinde sizin
yorgun düşmenize sebep olacaktır.
Depresyonun en önemli bulgusu olan yorgunluk yaşam enerjisinin düşüklüğü
aslında bir depresyon bulgusu
olmayıp kalitesiz uykudan
kaynaklanan bir durum olabilir. Bu
durumda uyku düzeninin sorgulanması ve
uyku analizini ortaya koyan uyku
laboratuarlarında bir gece yatılarak yapılan polisomnografi tetkiki
ciddi önem arz edecektir.