İyi pazarlar değerli okurlarım,

Bu hafta sizlere kadınlarda sık görülen sağlık problemlerinden biri olan kistlerin oluşum nedenleri ve tedavi seçeneklerinden bahsedeceğim.

Kist nedir?

Tanım olarak genel bir kavram olan kist içi sıvı ya da hava dolu kapsül benzeri keselere verilen isimdir. Pek çok organda kist oluşabilir. Kadınlarda en sık kist görülen organ yumurtalıklardır. Her kadında hayatının belirli döneminde yumurtalıklarında kist gelişme riski mevcuttur. Çok farklı özelliklerde yumurtalık kistleri mevcuttur. Oluşum nedenine bağlı olarak tedavi seçenekleri değişmektedir. Kistlerin tedavisine yön veren en önemli kriterler olarak hastanın yaşı, doğurganlık kapasitesi, kistin boyutları, kiste eşlik eden muayene bulguları, görüntüleme yöntemleri ile saptanan özellikler sayılabilir.

Kistler nasıl bulgu verir?

Yumurtalık kistlerinin büyük bir kısmı hiçbir bulgu vermeden muayene sırasında saptanır. Bu nedenle yıllık muayeneler önemlidir. Özellikler menopoz dönemine yaklaşan ya da menopoz dönemini geçiren kadınlarda yıllık rutin muayeneler kistlerin saptanmasında önem kazanmaktadır. Yumurtalık kistleri doğurganlık çağındaki kadınlarda adet düzensizliği ile ortaya çıkabilir. Kist çapı büyük ise bağırsaklara ya da idrar yollarına baskı yaparak şikayetlere yol açabilir. Ayrıca kistlerin kendi etrafında dönüp gangren olması ya da patlamasına bağlı olarak bulantı, kusma ve karın ağrısı şikayetleri ile acil servise başvuracak şekilde şiddetli şikayetlere yol açabilir.

Kistler mutlaka ameliyat edilmeli mi?

Yumurtalık kistlerinin bir kısmı yumurtlama fonksiyonu ile ilişkili olarak ortaya çıkmaktadır. Bu kistlerin boyutları eğer çok büyük değilse ya da şiddetli şikayetlere yol açmıyorsa takip edilebilir. Ameliyat edilmelerine gerek yoktur. Enfeksiyon ya da abseye bağlı oluşan kistlerde mutlaka antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Çikolata kistleri genellikle çok büyük çaplara ulaşmadıysa ameliyat edilmez. Ancak kanser şüphesi varsa, şiddetli ağrıya yol açıyor ve boyutları çok büyük çaplarda ise ameliyat gerekir. Ancak bu kistlerin tekrarlama riski mevcuttur.

Ameliyat şekli açık ya da kapalı cerrahi ile yapılabilir. Laparoskopik ameliyat tekniği yani kapalı ameliyat ile kistlerin büyük bir kısmı kolaylıkla çıkarılmaktadır. Ameliyat sonrası ağrının az olması ve hızlı iyileşme süreci hasta memnuniyetini arttırır. Ameliyat izinin küçüklüğü estetik açıdan da kaygıları azaltmaktadır.

Kistler kansere yol açar mı?

Yumurtalık kanserlerinin büyük kısmı daha önce yumurtalıklarda oluşan kistlerden köken alır. Çikolata kisti olan kadınlarda yumurtalık kanseri gelişme riski artmaktadır. Özellikle menopozdan sonra görülen yumurtalık kistleri kanser yönünden araştırılmalıdır. Kistlerin ultrasonografi ve diğer görüntüleme yöntemleri ile değerlendirilmesi önemlidir. Ultrasonografide su kesesi görünümünün dışında duvarı kalın, içinde perdeler olan ya da yoğun alanlar içeren kistler özellikle de kan belirteçleri de yüksek seyrediyorsa mutlaka ameliyatla alınmalıdır.

Çocukluk çağında görülen kistler ve yumurtalıkta oluşan kitleler dikkatle incelemelidir. Bu dönemde oluşan yapılar da kanser riski yaratabilir.