İyi pazarlar değerli okurlarım.

Bu hafta toplumda her on kadından birinde görülmeye başlanan polikistik over sendromunu anlatacağım. Nasıl tanı konulduğundan ve hangi bulgularla sıklıkla karşılaşıldığından bahsedeceğim.

Polikistik over sendromu (PKOS) bir yumurtalık hastalığı olmakla birlikte pek çok farklı mekanizma oluşumunda rol almaktadır. Her kadında farklı bulgular ile ortaya çıkabilir. Bu nedenle hastalık değil sendrom olarak isimlendirilir. Polikistik ismi ultrasonongrafik olarak yumurtalıkların görüntüsüne bağlı olarak verilmektedir. Ancak sadece ultrasonografik görüntü ile tanı konulamaz. Beraberinde birtakım bulgularında olması gerekir.

Hangi bulgular sıklıkla görülür?

PKOS olan kadınlarda en sık görülen bulgulardan biri adet düzensizliğidir. Genellikle 40 günden daha uzun aralıklarla adet düzeni olur. Genellikle bu durum ergenlikten sonra ortaya çıkar. Ancak kilo alımı ile birlikte adet düzensizliği daha da bozulabilir.

Kıllanma artışı diğer sık görülen durumdur. Özellikle yüz bölgesinde, göbek çevresi, bel bölgesi gibi hormonal etki ile kıllanma oluşan bölgede artış görülmektedir. PKOS’lu kadınlarda sıklıkla kıllanma artışı ile birlikte sivilce şikayeti de görülmektedir. Vücutta androjenik etki yapan (erkeklerde yüksek oranda salgılanan) hormonların kadınlarda kan düzeyinin artması ile oluşmaktadır. Sendromun oluşum mekanizmalarından biridir.

Obezite genellikle PKOS olgularında sıklıkla görülmektedir. İnsülin direnci ile birlikte obezite oluşmaktadır. Uzun dönemde şeker hastalığı gelişmesi için risk faktörü oluşturmaktadır.

İnfertilite, kısırlık olarak bilinen bu duruma PKOS’lu olgularda sıklıkla karşılaşılmaktadır. Önemli nedenlerinden biri yumurtlama fonksiyonlarının düzenli olmamasından kaynaklıdır. Ancak bazen yumurta kalitesinin bozulması ya da döllenmeme gibi nedenlerde eşlik edebilir. Ayrıca PKOS’lu kadınlarda düşükler de daha sıklıkla görülmektedir.

Nasıl tanı konulur?

İsmi polikistik over sendromu olarak bilinse de sadece ultrasonografi ile tanı koymak yeterli değildir. Ayrıca ultrasonografi ile her polikistik görülen kadın PKOS olmayabilir. Özellikle adet düzensizliğinin olması gereklidir. Yılda 6 kez ve daha az adet görüyorsa tanıyı destekler. Kıllanma artışı ve sivilcelenmede önemli kriterlerden biridir. Bu bulgular kanda androjen artışının belirtisidir. Ancak tutulan bölgeler dikkatle incelenmeli ve hormonal etki değerlendirilmelidir. Laboratuvar testleri tanı için yardımcı olsa da tanı koydurucu değildir. Klinik bulgulardan ikisinin olması PKOS tanısı için yeterlidir.

Kesin tedavisi var mıdır?

PKOS metabolik bir sendromdur. Sadece yumurtalıkları tutan bir hastalık değildir. Bu nedenle kesin tedavisi yoktur. Kadının ön plandaki şikayetine yönelik tedavi uygulanır. PKOS’lu kadınlar sıklıkla adet düzensizliği ve kısırlık nedeniyle jinekolojiye başvururlar, sivilcelenme ve kıllanma artışı nedeniyle dermatoloji, obezite ve diyabet nedeniyle dahiliye gibi pek çok farklı branş tarafından değerlendirilerek tedavi edilmeleri gerekebilir. Şikayetlerin tek bir tedavi yöntemi yoktur. Ayrıca her semptom aynı anda tedavi edilemez. Örneğin kıllanma şikayeti olan ve kısırlık tedavisi isteyen bir kadına aynı anda iki tedavi uygulanamaz. Kişiye göre tedavi planı oluşturmak gerekir. Ancak oluşum mekanizmasına en etkili yöntem obez hastalarda fiziksel aktivite egzersiz, diyet ile birlikte kilo kaybının sağlanmasıdır.

Uzun dönem etkilerine dikkat edilmeli!

PKOS tüm yaş gruplarında önemli problemlere yol açmaktadır. Genç kadınlarda en önemli şikayet kısırlığa neden olmasıdır. İleri yaşlarda ise obezite ile birlikte hipertansiyon, diyabet, kalp damar hastalıklarına yol açar. Ayrıca kanser ile yakın ilişkilidir. Uzun süren adet düzensizlikler rahim kanseri olarak bilinen endometrium kanserine yatkınlığı arttırır. Ayrıca meme kanseri içinde kadınlar risk altındadır. Düzenli jinekolojik kontroller ve tarama testleri kanserin önlenmesinde en önemli faktörlerdir.

Merak ettikleriniz ve sorularınız için [email protected] adresinden bana ulaşabilirsiniz.