Trabzon Medicalpark Hastanesi Kadın Doğum Uzmanı Op. Dr. Özgür Özdemir, pek çok kadının derdi olan “idrar kaçırma” sorununun çözülebilir bir sorun olduğunun altını çizerek, kadınların doktora gitmekten çekinmemesi gerektiğini belirtti. Özdemir, “Kadınlarda yaygın olarak rastlanan “idrar kaçırmanın” en çok menopoz döneminde ve çok doğum yapmış kadınlarda görüldüğüne dikkati çekerek, idrar kaçırmanın kadınlarda daha çok görülmesinin, kadının pelvik kas yapısının farklılığı ve üretrasının kısa olması gibi nedenlerden kaynaklandığını söyledi.

UTANÇLIK VE SIKINTI YARATIYOR

İdrar kaçırma nedir? Kişinin kontrolü haricinde meydana gelen sosyal ya da hijyenik sorunlara yol açan idrar kaçırma halidir. Bu durum pek çok kadında utançlık ve sıkıntı yaratır. Bazı kadınlarda günlük yaşamı sınırlandıracak kadar şiddetli olarak da kendini gösterebilir. Profesyonel, sosyal ve kişisel aktiviteleri etkileyebilen bu problemden kurtulup eskisi gibi özgür yaşama dönmek için ve hayat kalitesini artırabilmek için farklı çözüm olasılıkları vardır.

ÇÖZÜMÜ OLAN BİR HASTALIK

İdrar kaçırma en çok hangi yaşlarda görülür? Yalnızca yaşlı kadınlarda ortaya çıkan bir durum mudur? İdrar kaçırma, oldukça yaygın ve ciddi bir sorundur. İdrar kaçırma her yaşta ortaya çıkabilir. 35 yaşın üstündeki her 5 kadından biri idrar kaçırma sorunu ile karşı karşıyadır. Çoğunlukla, ileri yaşlardaki hastalarda görülebilmektedir. 65 yaşından sonra ise hemen hemen her 3 kadından birinde bu sorun vardır. Bu da çok yüksek bir rakamdır. Ancak bu sıklığa rağmen hastaların çok az bir kısmı doktora müracaat ediyor; çünkü utanıyorlar. Bunu kader olarak kabul ediyor, normal doğumun, menopozun ve yaşlılığın doğal bir sonucu olduğuna, bu sorunla birlikte yaşaması gerektiğine kendilerini inandırıyorlar. Halbuki, kader değil çözümü olan bir hastalıktır. Nedenleri nelerdir? Yaşın ilerlemesi, zor ve fazla sayıda doğum yapma, gebelik, menopoz, aşırı kilo, genetik yatkınlık, önceden geçirilmiş rahim ameliyatları, kronik öksürük (bronşit), kabızlık, sigara içme, tekrarlayan idrar torbası enfeksiyonlarıdır.

UZMANA BAŞVURMANIZ GEREKİR

Güldüğünüzde, öksürdüğünüzde veya hapşırdığınızda, yürürken veya egzersiz yaparken, ağır bir eşya kaldırırken, oturur ya da yatar durumdan ayağa kalktığınızda idrar kaçırıyorsanız ve bu durumdan kurtulmak için gün boyunca sık sık tuvalete gitmek zorunda kalıyorsanız uzmana başvurmalısınız. İdrar yapma hissi geldiğinde tuvalete yetişemiyorsanız ve tuvalette hiçbir zaman idrarınızı tamamen boşaltamadığınız hissine kapılıyorsanız da uzman görüşü almanız faydalı olacaktır. Böylece eğer varsa idrar kaçırmanızın nedeni ve tipi saptanarak en iyi tedaviye giden yolda ilk adımı atmış olursunuz. Doktorunuz ile, idrar kaçırma konusunu açıkça konuşmanız, tedavi seçeneklerini öğrenmenizi ve bir zamanlar yaşadığınız tam ve aktif yaşam tarzını yeniden kazanmanızı sağlayabilir.

İHMAL EDİLMEMELİ

İdrar kaçırma başka hastalıkların ilk belirtisi olabilir mi? Bazı durumlarda idrar kaçırma şeker hastalığı, MS - Nörojen mesane gibi hastalıkların ilk belirtisi olabilir. O yüzden kadınlar idrar kaçırıyorsa bunu ihmal etmemelidirler.

BİR GÜNDE TEDAVİ MÜMKÜN

Cerrahi müdahale gerektiren durumlarda, özellikle kadınlar için son zamanlarda geliştirilen güvenli ve oldukça başarılı yöntemler günümüzde başarıyla gerçekleştirilmektedir. Hastaların genel bir çoğunluğunda tedavi bir günde tamamlanabilmektedir.

SOSYAL HAYATI DA ETKİLİYOR

İdrar kaçırma kadınların sosyal hayatını ne şekilde etkiliyor? Psikolojik ve cinsel sorunlara yol açıyor mu? İdrar kaçırma bir sağlık sorunu olduğu gibi sosyal yaşamı kısıtlayan bir sorundur. Kadınlar genellikle idrar kaçırmayı kaderleri olarak kabul ediyor ve gizliyorlar. Önce utanıyorlar, sonra da kendilerini toplumdan soyutluyorlar ve içlerine kapanıyorlar. Evinde oturduğu koltuğu, yatağı, giysilerini ıslattığı için ailesiyle kendisi arasında sorunlar yaşıyor. Önceleri ped kullanarak durumunu idare eden kadın, zamanla önce uzak seyahatlere, sonra daha yakın ziyaretlere gitmekten vazgeçiyor. Dışarı çıktığında idrar kaçıracağı korkusuyla eve kapanıp kalıyor. Komşusuna bile gitmiyor, dostlarından uzaklaşıyor. Sosyal hayatı kalmıyor. Tüm bunlar hastada depresyon, ve psikolojik sorunlara yol açıyor.

SEBEPLER SAPTANARAK TEDAVİ UYGULANIR

Nasıl tedavi edilir? İdrar kaçırmaya yol açan sebepler saptanarak ilk olarak egzersizler ya da ilaç tedavisi denenir. Bugün bu problemin önlenmesi adına oldukça etkili ilaçlar kullanılmaktadır. İlaç tedavisinin ne kadar süreceği ve dozu ise hastadan hastaya değişen bir durumdur. Fakat stres idrar kaçırma tipi ilaç tedavisine cevap vermeyebilir. İdrar kaçırmanın incelenmesi, hastadan elde edilen ayrıntılı bilgi ve fizik değerlendirilmesi ile yapılır. İdrar sisteminin işlevi için bazı testler sorunu net bir biçimde ortaya koymak için yapılır. İdrar torbasının içindeki basıncın ürodinami ismi verilen yöntemle ölçülmesi, ultrasıon aracılığıyla ya da sistografi gibi özel filmlerle mesanenin görüntülenmesi gerekebilir.

FARKLI ŞEKİLLERDE GÖRÜLEBİLİR

İdrar kaçırmanın farklı tipleri var mı? Bunun tedavide önemi var mı? İdrar kaçırma birkaç değişik şekilde görülebilir: Stres tipi idrar kaçırma olabilir. Bu tipteki idrar kaçırma, en sık yaptığımız günlük faaliyetler sırasında gerçekleşiyor. Hastalar gülünce, öksürünce, hapşırınca, yürürken, merdiven çıkarken, oturduğumuz yerden kalkarken, kahkaha atınca, spor yaparken idrar kaçırırlar. Kadınlardaki idrar kaçırmanın en sık görülen şeklidir. Burada alt idrar yolu organlarını destekleyen pelvik taban kaslarının zayıflığı söz konusudur. Daha ziyade çok sayıda doğum, iri bebek doğurma, vakum ile doğurma, fazla kilolar, ailesel yatkınlık ve menopoz nedeniyle oluşmaktadır. Sıkışma tipi (Urge) idrar kaçırma. En sık karşılaşılan ikinci tip idrar kaçırma şeklidir. Aniden ortaya çıkan ve ertelenemeyen şiddetli bir idrar yapma hissi (urgency) oluşur ve bu hissin bastırılamayıp idrarın kaçırılması söz konusudur. Hasta tuvalete yetiştiremeden idrarını kaçırır. Bu tip idrar kaçıranlar bazen, evlerinin kapısını açana kadar idrarlarını tutamıyor ya da yağmur sesinden bile etkilenerek idrar kaçırabiliyor... Sıkışma tipi idrar kaçırma idrar torbasını kasan kasların torba tam dolmadan ve kendi istemimiz dışında aşırı kasılmasıyla oluşur. İdrar kesesi enfeksiyonları, idrar kesesindeki tümör, taş olması gibi durumlar da bu tip idrar kaçırmaya yol açar. Karma (Mikst) Üriner İnkontinans dediğimiz her iki tip idrar kaçırmanın bir arada olduğu durumlar da vardır. Taşma (Overflow) İnkontinansta mesane idrarın dolduğunu algılayamıyor; torba doluyor ve bir noktadan sonra taşıyor. Hasta damla damla idrarını kaçırıyor. Bu sorun da diyabet gibi metabolik, Multipl Skleroz, felçler gibi nörolojik hastalıklar ya da omurilik zedelenmesi sonucu oluşuyor.

CİNSEL HAYATI DA BOZUYOR 

Sürekli ped kullanmak ve hastanın üzerinde idrar kokusu oluşması da kadınları zor duruma sokar. İdrar kaçırma, eşlerin cinsel hayatını da bozuyor. Çünkü ilişki esnasında hasta idrar kaçırabiliyor ve bu da hastada eşine karşı bir mahcubiyet duygusunun oluşmasına yol açıyor. Bunun sonucunda erkek de kadın da birbirleriyle birlikte olmaktan kaçınıyor. İlişkide bu tür problemler ortaya çıkınca, erkekte kadına karşı bir soğukluk duygusu baş gösteriyor. Hastalara ne gibi önerileriniz var? Kafein içeren yiyecek ve içecekler, alkollü içecekler, sigara, asitli içecekler ve baharatlı gıdalardan uzak durulmalı, mümkünse hiç tüketilmemelidir. Fazla sıkışmayı beklemeden idrara sık sık gidilmelidir. Mutlaka kilo verilmelidir.

Rabia Uzun Cirav