Hani şu yıllardır yıkılacak mı, taşınacak mı, bir türlü karar verilemeyip şu sıralar ağır ağır taşınmakta olan Orta Cami...

Etrafı çevrilmiş, tarihi dokular bağrından ince ince koparılıyor. Anlayacağınız Orta Cami gerçekten taşınıyor. Tarihi kaynaklara göre ilk inşası 1737. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Ruslar çekilirken Ermeni askerler tarafından yakılan cami 1929 yılında onarılmışsa da yeterli olmamış. 1941 yılında Hacı Memiş Efendi adındaki bir hayırsever öncülüğünde yapılan genel bir restorasyonla da şu anki mevcut halini almış.

Caminin 50 m ilerisinde yıllar önce yeni bir cami inşa edilmiş. Fakat mevcut camiden 120 metre kadar daha geniş inşa edildiği için caminin yıkımına onay çıkmamıştı. Timya Vadisi diye adlandırılan kentsel dönüşüm alanında, yani Yeniköy Mahallesi'nde aynısı 11 ay içerisinde inşa edileceği için yıkım kararı alındı.

Bütün bu gelişmeler çeşitli sitemleri ve tartışmaları da beraberinde getirdi tabi. Tarihi bir caminin her ne olursa olsun yerinden kaldırılmaması gerektiğini düşünenler çoğunlukta olmakla birlikte taşınmasının yerinde bir karar olduğunu savunanlar da vardı.

Rize'de uzun süre kalanlar ve burada yaşayanlar bilirler; Orta Cami ile ilgili herkesin bir anısı vardır. Genel bir buluşma yeri tayin edileceği zaman Orta Cami'nin oralarda buluşalım deriz. Merkezde herhangi bir dükkan ya da adres soracağınız zaman size önce, "Orta Cami'yi biliyor musun?" diye sorarlar. Yani yer tarifinde Orta Cami baz alınırdı. Bir de benim gibi çocukluğunda dedesinin ''Namaz kılana kadar burda bekle'' deyip avlusunda öylece durduğunuz anıları...

Bu yüzden eleştirileri çok haklı buluyorum. Hatta tarihi yapılara sahip çıkılması noktasında seslerini üst perdeden duyuranları takdir de ediyorum. Çünkü tarihi yapıları korumak ve yaşatmak konusunda toplum olarak çok duyarlı değiliz. Hal böyleyken şehrin her kesiminden konuyla ilgili yorum yapılmasını, eleştiride bulunulmasını toplumsal duyarlılık olarak görüyor ve buna seviniyorum.

Orta Cami'nin taşınmasını bazı duygusal hasletlerle ben de kabul etmekte zorlanıyorum fakat şehrin sıkışıklığını ve düzensizliğini görünce bu kararların kaçınılmaz olduğunu düşünüyorum. Caminin mevcut yerinden kaldırılmasıyla şehrin trafiği bir miktar rahatlayacak, üst bölgelerle olan araç ve yaya bağlantısı daha rahat olacak. Çarşı, Timya Vadisi'ne doğru açılarak ferahlayacak. Bunlar benim şahsi öngörülerim. Elbette yetkililerin farklı fayda beklentileri vardır.

Orta Cami, ona tarihi olma özelliği katan dokuları taşınmadan direkt yıkılsaydı, amasız, fakatsız eleştirirdim ancak birebir aynısı yapılacaksa ve taşınmasıyla belediyecilik anlamında kent merkezinde bir fayda sağlanacaksa bunu desteklemek durumundayız.

Sonuçta bu şehirde yaşayan herkesin ortak temennisi, altyapı sorununu çözmüş, nefes alan müreffeh bir Rize...