İlkbahara girdiğimiz şu günlerde bölge olarak birçok beklentimizin yanısıra turizm sektöründen de beklentimiz çok. Yerli ve yabancı turistler bölgemize akın akın geliyor olacak. Elbette memleket hasreti çeken biz gurbetçiler de genelde turizm sezonunda bölgemizi ziyaret ediyoruz. Dışardan gelip giden birisi olarak şunu çok samimi şekilde söylemek istiyorum: Dağın başından denizin içine kadar hemen hemen her yer her ziyaretimde inanın gözle görülür şekilde daha da kirli bir hal alıyor. Bunu gören belediyeler tedbirler almaya çalışıyor ama tedbirler genelde durumun ehemmiyetini kavramadan çabucak alınmış kararlara benziyor ve ne yazıkki ki gözle görülür halde artan bu soruna cevap veremiyor. Ben bunları yazarken aslında eleştirmek amacıyla yazmıyorum. Sorunun çözümü için evvela sorunu tanımlamak ve anlamak şart, ben buna ugraşıyorum aslında.

Size geçenlerde izlediğim bir videodan bahsederek konuyu gözler önüne sermek istiyorum. Kore’nin son derece temiz bir semtinde bir sosyal deney yapıldı. Birisi elindeki çöpleri bilerek yere atıyor ve etraftaki insanların tepkisini videoya alıyorlardı deneyde. Çok ilginç şekilde çoğunluk bu durumun farkında bile olmadı. Bazı insanlar dönüp baktı. Bütün gün süren bu deney esnasında sadece küçük yaşta bir çocuk önce dönüp çöpü atan kişiye bakıyor ve sonrasında gidip çöpü alıp çöp kutusuna atıyor. Çok ilginç geldi bana, insanların bu denli tepkisiz oluşu ve başka gözlemler var mı diye merak ettim. Böyle araştırdıkça değişik toplumlarda değişik sonuçlar çıktığını gördüm. Öyle ki bir videoda Amerikalı bir turistin yere atılan çöpü alıp, atan kişiyi yakalayıp eline vermesi ve onunla tartışmaya girmesi çok ilginçti. Bir kere kendi ülkesinde değil ama böyle bir medeni cesaret gösterebiliyor.

Bana sorarsanız benzer bir deney bizim bölgemizde yapılsa çoğumuz tepkisiz kalacak. Nedenini sorarsanız çok basit. Sadece çevreye bakın görürsünüz. Her taraf çöp zaten. Bana ilginç gelen durum her toplumda bunun böyle olmaması. Gelin bu deneyi biraz renklendirelim. Tutun çöpü Uzun Sokak'ta bir esnafın kapısından içeri atın bakalım ne olacak. Aman yapmayın! Nasıl bir tepki olur sizce? Esnaf copu dükkanın içine attığınızı görür görmez deliye döner ama uzakta bir yere attığınızı görse yerinden bile kalkmaz. Sahiplenme duygusu sanırım bu. Benim evim, benim dükkanım benim arabam benim eşim vs. Çoğu kez çevre konusu konuşulurken yahu bizim millet cahil deyip suçu cahilliğe bağlıyoruz. İyi de gidin bir cahil esnafın dükkanına atın bakalım bir iki çöp. Evet eğitimin rolü çok büyük ama başka bir şey var sanki atladığımız. Cahil de olsa, eğitimli de olsa bir kişi, sahiplendiği şeyler ile çevreyi aynı kefeye koymuyor maalesef. 

Tezat bir durum ama ilginç bir şekilde çevre kirliliği sorunumuz çöp kutusu eksikliği değil bana göre. Ya da çöp kamyonunun sık gelmemesi de değil. Belediyelerimiz bunu görmeli. Belli bir bölgeyi kişiyi ya da nesneyi sahiplenme hissiyatı ne ise o duyguyu çevre bilincine dönüştürecek yöntemler lazım belediyelere. Çöp kutusu çöp kamyonu sonradan gelen şeyler. Kolay bir problem de değil bu aslında. Psikologlardan, sosyologlardan başlayan ve çevre-doğal bilimcilere varan bir problem bu. Hepimize kolay gelsin.

 Saygılar...