KTÜ İnşaat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Atakan Aksoy, dolmuş dönüşümü, soğuk geri dönüşüm, taş ocağı işletmeciliği, AB hibeleri gibi büyükşehir belediyesi uygulamalarını değerlendirdi

DOLMUŞ DÖNÜŞÜMÜNDE SAYIN MURAT ZORLUOGLU TOPA GİRMİŞTİR!

Dolmuş dönüşümünde gelinen noktaya doğru bakmak gerekmektedir. Trabzon’da temel eleştiri neydi? Dolmuş araçlarının genellikle eski, konforunun düşük olduğu dile getiriliyordu. Bu bakımdan daha yeni araçların alınacak oluşu ve diğer uygulamalar ile bu konforsuzluk ortadan kaldırılacaktır. Çeşitli hat uzatımları, 2 adetlik koltuk sayısı artışı, engelli iniş ve biniş kolaylıkları, eğitim ve sertifika programları, daha sıkı denetim tedbirleri ile altyapıda güçlendirilmiş olacak. Vatandaş daha konforlu araçlar istiyordu. Bununla birlikte, birçok hatta dolmuşçu esnafı da mevcut koşullar altında yüksek bir karlılık içerisinde çalışmıyordu. Konuya işletme giderleri açısından bakıldığında ve kapsamlı bir araştırma yapıldığında, konunun dolmuşçu esnafı açısından da çeşitli zorluklarının bulunduğu görülür. Yaşam maliyetleri her alanda ciddi oranda artıyor. Bu gerçeği de görmek gerekmekteydi. Bulunan çözüm, şu an Trabzon için geçerli olan çözüm olmuştur.




SÜRE ARTACAK

Belirtildiği gibi 17+1 sistemine geçilmesi durumunda çoğunlukla bekleme süreleri artacaktı, bu da başka bir eleştiri konusu olacaktı. Mevcut sistem, Trabzon’un mevcut yapısına doğru bir yaklaşım olmuştur. Zaten Büyükşehir Belediyesi kendi araçlarını modernize ediyor yeni araçlar alıyor. Birçok hatta, belli bir düzenlilik halinde, Büyükşehir Belediyesi toplu taşıma yapıyor. Sahil peronunda güzel bir düzenleme söz konusu ve toplu taşımanın da buraya yoğunlaştırılması mantıklı bir uygulama. Gerek özel taşıma gerekse Büyükşehir Belediyesi toplu taşıma sistemi entegre halinde daha başarılı bir duruma geliyor.




ÇÖZÜM OLUŞTURULABİLİR

Bazı pik saatlerde aşırı yolcu birikiminin yaşandığı hatlarda, araç sayısının artırılması, farklı çalışma esneklikleri ve çözüm önerileriyle rahatlıkla çözüm oluşturulabilir. Büyükşehir Belediyesi ve Şoförler ve Otomobilciler Odası arasındaki pozitif ilişki önümüzdeki süreçte Trabzon için daha yaşanabilir bir ortam oluşturacaktır. Tekrar belirtmek gerekirse; Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Murat Zorluoğlu burada sorumluluktan kaçmamış, bu konuya girmiştir. Taraflarla da diyalog halinde kalarak Trabzon için bu koşullarda geçerli olacak, çözüm üretecek en doğru yaklaşımı getirmişlerdir. Bu sunumu bizzat kendisinin de yapmış olması ayrı bir sorumluluk örneği olmuştur. Dinamik bir konu Trabzon için doğru yönetilmiştir.

GÜNEY ÇEVRE KARAYOLU




Raylı sistem konusu Trabzon’un bugünkü konusu değil. Bu konuyu doğru yönetmek gerekir. Raylı sistem, Trabzon güney çevre karayolunun, en azından şehir geçişindeki Trabzon güney çevre karayolunun inşasından kısa süre sonra devreye girmesi beklenir. Para harcama demek doğru iş yapmak demek değildir. Trabzon’un önceliği güney çevre karayoludur. Akçaabat Yomra arası, öncelikle, tünellerle, 4.5 km içeriden, 3 yılda, 3 milyar TL yatırımla geçilir, Trabzon hızla büyür ve raylı system o süreçten sonra gündeme ele alınabilir ve çeşitli taşımacılık alternatifleri o zaman değerlendirilebilir.

O durumda yeni hatlar oluşmaya başlar, çekim ve Trabzon’un göç alma potansiyeli başlar, çeşitli taşımacılık modelleri altında o koşullarda raylı sistem konusu değerlendirilebilir. Samsun’da raylı sistemin devreye alınması, çevre yollarının ve Samsun’un güneye açılmasındaki başarılı yaklaşımların sonucu olmuştur. Trabzon bu güneye açılması konusunda geç kalmıştır. Esasında güney çevre karayolu belirtilen özelliklerle, kendini finanse eden anlayışla kamulaştırması düşük, mühendislik imalatlarını yapan tüneller şebekesi yaklaşımıyla hemen başlatabilir, bu konuda geç kalınmıştır. Para harcamak demek çok iş yapmak demek değildir. Dolmuş sisteminde doğru olan yapılmıştır. Çözümcü davranılmıştır. Hafif raylı sistem bugünün konusu değildir fakat Güney Çevre Yolunun inşasından sonra gerekli altyapı çalışmaları hızlı ve doğru bir şekilde ele alınabilir. Güney Çevre Yolu; raylı sistem, imar planı uygulamaları, içme suyu, atık su ve arıtma tesisi çalışmalarının projelendirilmesinde ve uygulanmasında önemli bir yol gösterici olduğunu düşünmekteyim, aksi takdirde yapılan altyapı çalışmaları uzun vadede gerekli verimi veremeyecek duruma gelecektir ve aynı konular tekrar ele alınacaktır.




ŞOFÖRESNASI SORUMLULUK ALIYOR

Dolmuşçu esnafı araçlarını yenileme konusunda bir adım atacak, bu konu akaryakıt sarfiyatlarının da kısmen azalmasına katkı yapacaktır. Trabzon daha estetik bir yaşanabilir çevreye sahip olacaktır. Doğru çözüm bulunduğu düşüncesindeyim. Kazanan Trabzon olur. Objektif bakıldığında burada dolmuşçu esnafının dediği olmuştur yaklaşımları doğru değildir. Mevcut tabloya göre gereken çözüm bulunmuştur. Büyükşehir Belediyesi’nin ulaşım hareket merkezinde konunun online takip edilecek oluşu da önemlidir. Bir öneri olarak, toplu taşıma birlikte gerçekleştirildiğinden dolayı, Büyükşehir internet sayfasında hem Belediye’nin hem de özel taşımacılık hat, saat vs. bilgilerinin internet sayfasında verilmesi de faydalı olacaktır. Nasıl giderim uygulaması daha güncel bir şekilde ele alınmalıdır. Örneğin şehrimizin hat güzergahlarına hakim olamayan misafirlerimiz, öğrencilerimiz ve turistlerimiz ulaşmak istediği noktaya sorarak değil hem dolmuş hem de Büyükşehir toplu taşımanın entegre bir şekilde oluşturulan ağıyla birlikte daha rahat ve konforlu bir seyahat gerçekleştirebilir.

DOLMUŞ SAYISININ AZALMASI TRAFİK PROBLEMİNİ ÇÖZMEZ!




Trabzon’un mevcut dolmuşları, minibüsleri, servisleri toplu taşıma yapıyor. Örneğin; 700 küsur dolmuş sayısı var. 17+1 sistemine geçilmesi durumunda trafik sıkışıklığı önlenecek yaklaşımı doğru değil. Geniş bir hatta dağılan sistemden birkaç y üz araç sayısının azalışı ile Trabzon’daki trafik konusunun çözüleceği yaklaşımı y üzeysel bir yorum olarak kalmaktadır. Geçerli bir yaklaşım değildir. Sonuçta, taşınan yolcu, trafik esnekliği, düzenlilik kavramı, konfor, ücret, taşıma vb. birçok işletme gideri ve parametresi söz konusudur ve tekrar belirtmek gerekirse gereken çözüm bulunmuştur.

ŞALPAZARI BAZALT OCAĞI MÜHENDİSLİK İMALATLARINI DESTEKLİYOR

Şu anda, Şinik taş ocağı işletiliyor. Uçarsu bazalt ocağı, ariyet ocakları çalıştırılıyor. 7-8 ocak işletmesi var. Şalpazarı yolu üzerindeki bazalt ocağı işletmesinin devreye alınması mantıklı bir yaklaşımdır. Şalpazarı’nın gelişme stratejileri konusunda da önemli bir adım olacak. Tonya’da taş ocağı var. Doğuda şu an işletme bulunmuyor. Of’ta seyyar konkasör bulunmaktadır. Seyyar Konkasör sayısının artırılması faydalı olur. Bu imkanlar, genellikle İlçe belediyelerinin desteklenmesinde kullanılmakta. Şalpazarı ocağının da dev reye alınmasını önemli bir yaklaşım olarak görüyorum. Belediyelerin sorumluluğunu ve risklerini artırsa da alınan bu sorumluluk bütünsel gelişim adına önemlidir.

ASFALT ŞANTİYESİNDE SOGUK GERİ DÖNÜŞÜM UYGULAMASI

Şu anda, soğuk geri dönüşüm uygulamasını gerçekleştirmek üzere Büyükşehir Belediyesi bir yatırım planlaması içerisinde. Bu sayede aşınma tabakalarından kazınan asfaltların %25 kadarı, doğrudan performansı olumsuz etkilemeyecek şekilde yeniden aşınma tabakalarında kullanılabilecek. Bu şu anlama geliyor. Mıcır üretim maliyetleri azalacak, %25 kullanım, parayı kasada tutacak, bitümden kazanılacak, çevre kirliliği azalacak, birçok faydalı yönü var. Mantıklı bir yatırım. Sahil yolu çok iyi performans gösterdi. Yorulan kesimler var kaplamaların yenilenmesi gündeme geliyor. Trabzon havalimanın kaplaması eskiyor ve değişmek durumuna gelindi. Bu kazıma işlemleri sonucunda ciddi bir atık kaplama oluşacak ve bunu %25 değerlendirmek son derece mantıklı fakat bu oran sıcak geri dönüşüm sistemiyle rahatlıkla %50 civarına çıkarılabilir.

SICAK GERİYE DÖNÜŞÜM ÇOK FAYDALI OLUR

Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne öneriyorum. Soğuk geriye dönüşüm uygulaması gibi, çift tamburlu sisteme geçerek mevcut plentte sıcak geri dönüşüm uygulaması da gerçekleştirilebilir. Hollanda ve diğer Avrupa ülkeleri, Japonya, Amerika gibi ülkeler sıcak geri dönüşüm sistemlerine ayrı bir önem göstermektedir aynı şekilde İSFALT Türkiye’de bu çalışmalara hem geri dönüşüm potansiy e l I hem de gerekli ARGE çalışmaları konusunda başarılı bir örnek olmaktadır. Bu şekilde, %50 düzeyinde tekrar kazınan asfaltlar aşınma tabakasında kullanılabilir. Bu durumda ise karlılık çok daha artacaktır. Mevcut plent yatırımı önemli bir öngörüydü. Bu sisteme dönüşmek faydalı olacaktır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi şu aşamada önceki yatırım konusu olarak mevcut bir plentinde çift tambur uygulaması gerçekleştirmektedir. Trabzon Büyükşehir Belediyesi bu yaklaşımla doğru bir düşünce içerisindedir fakat en yakın örnek alabileceği bir İSFALT bulunmakta. Mevcut geri dönüşüm potansiyelini kendini hızlı bir şekilde amorti edecek sıcak geri dönüşüm sistemine odaklanılması gerektiği kanaatindeyim. Laboratuvarda teknisyen konusunda tecrübeli elemanları bulunduran Trabzon Büyükşehir Belediyesi Arge kapasitesini artırmalı. Dünyada güncelliğini yitirmeyen bir konu olan kazınmış asfaltların geri dönüştürme oranının artırılması çalışmaları içerisinde neden Trabzon Büyükşehir Belediyesi de yer alıp örnek bir davranış içerisinde bulunmasın?

TRABZON HAVALİMANI İLE İLGİLİ TESPİTLER

Normalde, dış hatlar terminali aynı anda iki uçağın yolcusunu alamayacak durumda bulunuyor. Öyle zamanlar oluyor ki beş uçak “check in” işlemi yapıyor. Genellikle bu durum Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında söz konusu olmaktadır. İç hatlarda arınmış salonlarda yolcular çok yoğun bir şekilde bulunmaktadır. Fiziki kapasite yeterli olamamaktadır. Her iki terminalinde kesinlikle genişletilme ihtiyacı bulunmaktadır. Paralel taksi yolu bulunmadığı için mevcut pistin paralel taksi yoluna dönüştürülüp kuzey tarafa yapılacak dolguyla uluslararası standartlarda yeni bir ikinci pistin inşası gerekmektedir. Buna alternatif olarak havaalanının daha düşük kotlarda yapılması da değerlendirilmelidir. 30metre dolgu yapılacak yerde (250metrex3000metre) bütünüyle havaalanının 5 metre kotlarında doldurularak bütün tesisleriyle hizmet verebilecek şekilde hizmete sunulması zorunlu gözükmektedir. Bölge illeri arasındaki etkileşimin her anlamda güçlü olması, Trabzon’un bölgenin ağırlık ve girişimcilik bakımından çekim merkezi olması etrafında Yeni havaalanları inşa ediliyor olsa da özelliğini güçlendirerek kapasite artışı oluşacağı değerlendirilmektedir. Havaalanı kaplaması, yaklaşık yirmi yıldır başarılı bir şekilde performans sergilemektedir. NATO yaklaşımları ile asfalt kaplamalarda 15 yıldan sonra yenileme çalışmalarının gündeme alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Şu anda, Trabzon Havaalanı’na günde 50 uçak iniş ve 50 uçakta kalkış yapmaktadır. Havaalanı kaplamasının yenilenmesi gündeme alındığı noktada, günümüz trafik koşullarına ve zemin koşullarına bağlı olarak üst performans sağlayacak, mevcut gerilmeleri karşılayabilecek üstün performanslı bir havaalanı üstyapısının ve üstyapı- altyapı etkileşiminin sağlanması noktasında yeniden bir havaalanı üst yapısı hesabı yapılmalıdır. Yeni bir kaplama inşası yoluna gidilmelidir. Kaplamanın yenilenmesi noktasında mevcut kaplamanın kazınması ve yeniden serilmesi bir tercih olarak düşünülmektedir.

BATI’DA VE DOĞU’DA DÖKÜM ALANLARI ÖNEMLİ OLDU

Döküm alanları oluşturulması önemliydi. Bu bakımdan inşaat yatırımlarında ekonomi sağlanacaktır. Mevcut malzemelerin, depo-ödünç ilişkisi bağlamında, alternatif kullanım alanları söz konusu olur. Batı’da ve Doğu’da döküm alanları konusundaki başarı örnekleri çözüm stratejilerini güçlendirecektir.