Son dönemde Ordu’dan geçen araçların tescil plakalarına, araçların hız limitlerini aştıkları iddiası ile kısa zaman aralıkları içinde birden çok trafik idari para cezası tutanakları düzenlenirken, işlem otomatik kamera ve radarlarla yapıldığı için pek çok araç sahibi, ancak kendilerine tebligat yapıldığında binlerce liralık cezadan haberdar oluyor.

VATANDAŞA TUZAK KURULDU

Yapılan uygulamanın birçok açıdan hukuk kurallarına aykırı olduğu savunan Trabzon Barosu avukatlarından Nedim Şenol Çelik, “Uygulama ile ilgili yeterli bilgilendirme yapılmadığı için uygulama vatandaşlara tuzak mahiyetindedir” dedi. Yeterli bilgilendirme yapılmadığını iki gerekçeyle açıklayan Çelik, “Birincisi, yıllardan beri Ordu il sınırları içinde karayolunda hız sınır levhaları bulunmakta, sabit levhalarla radar kontrolü yapıldığı belirtilmekteydi. Bu uyarılara rağmen radar uygulaması özellikle geceleri hiç yapılmadığı için söz konusu işaretler uyarıcı olma niteliğini kaybetmişti” diye konuştu.

ÇAĞDAŞ HUKUKLA BAĞDAŞMAZ

“İkinci olarak, özellikle gece vakti ve yağmurlu havalarda söz konusu uyarı levhalarının okunması çok güç, hatta olanaksız hale gelmektedir” diyen Çelik, şöyle devam etti: “Mevcut haliyle uygulama, sürücüler için kurulan bir tuzaktır. Uygulama kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmamakta, cezalandırma yoluyla gelir elde edilmeye çalışılmaktadır. Yargıtay 7’nci Ceza Dairesi’nin 2014/2954 esas sayılı kararında da belirtildiği gibi, kişilerin can ve mal güvenliğini sağlamak amacıyla yapılması gereken trafik denetimlerini, yol kullanıcılarına ceza vermek amacıyla, bilgilendirme yapmadan kural ihlali yapmasını beklemek, trafik kurallarının konuluş amacına uygun olmadığı gibi, ‘araç sürücülerine tuzak kurulması’ anlamına gelecektir ki; bu durum, çağdaş hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmaz ve kabul edilemez.”

HUKUK KURALINA AYKIRI

“Otomatik kamera ve radarlarla tespit yapıp, masa başında tescil plakasına ceza uygulanması hukuk kurallarına aykırıdır” diyen Çelik, şu ifadeleri kullandı: “Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde, tescil plakasına ceza uygulanması istisnai hallerde kabul edilmiştir. Yönetmeliğin 166/b maddesine göre trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, sürücüsü tespit edilemeyen araçların tescil plakası esas alınarak tutanak düzenlenebilmektedir. Aracın sürücüsünün tespit edilememesi, yetkili kolluk görevlilerinin bu konuda gerekli ve yeterli çabayı göstermemesi halinde söz konusudur. Örneğin, hız sınırını aşan sürücünün uyarıya rağmen durmayıp kaçması gibi.”

SUÇU İŞLEYEN CEZALANDIRILMALI

“Eğer Ordu örneğinde olduğu gibi, tüm araçların tescil plakalarına tutanak düzenlerseniz, bu durumda cezaların şahsiliği kuralını ihlal etmiş olursunuz. Nasıl ki bir araç yayaya çarparak ölümüne veya yaralanmasına neden olduğunda, araç sahibini değil suçu işleyen sürücü cezalandırılıyorsa, hız sınırını aşan sürücünün de tespit edilerek cezalandırılması, ceza hukukunun temel prensibi olan cezaların şahsiliği ilkesi gereğidir. Örneğin, hız sınırını aşan aracın sahibi bir bayandır. Tescil plakasında da bayanın ismi yazılıdır. Ancak, olay anını tespit eden kamerada aracı kullanan ve hız sınırını ihlal eden sürücünün erkek olduğu açıkça görülmektedir. Bu durumda, araç durdurularak sürücünün kimliği tespit edilip tutanağın sürücü adına düzenlenmesi gerekirken, suç işlemediği açık olan araç sahibinin cezalandırılması açık bir ihlal oluşturacaktır.”

DAKİKA BAŞINA CEZA UYGULANAMAZ

“Uygulama bir suça bir ceza ilkesini de ihlal etmektedir. Ordu il merkezinde cihazlar birbirine yakın kavşaklara yerleştirilmiştir. Örneğin, Giresun yönünden gelip, Samsun yönünde giden ve saatte 80 km hızla seyreden ve il merkezi içinde hızını hiç düşürmeyen bir araca, cihaz sayısı kadar tutanak düzenlenmekte ve birkaç dakikalık aralarla ceza uygulanmaktadır. Oysa ortada tek bir eylem ve tek bir suç vardır. Sürücü hız sınırını ihlal etmiştir, bu bir cezayı gerektirir. Yani beş dakika boyunca hız sınırını ihlal eden sürücüye dakika başına ceza uygulayamazsınız. Yasada hız sınırını ihlal ile ilgili zaman sınırı konulmuş değildir. Sürücünün hız sınırını ihlal ettikten sonra kırmızı ışıkta durup hareket ettikten sonra tekrar hız sınırını ihlal etmesi halinde durum tartışılabilir ama hız sınırını bir kez ihlal eden sürücüye aynı eylem kapsamında cihaz sayısı kadar ceza uygulanması mümkün değildir. Bu nedenle de Ordu il merkezinde bir suça birden çok ceza uygulanarak hukuk kurallarına aykırı davranılmaktadır.”

BU ANLAYIŞ ‘DELİ DUMRUL’ ANLAYIŞIDIR

“Ordu ilindeki uygulamada Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin bir hukuk devleti olduğu unutulmuş, karayolunu kullanan araç sahipleri birer gelir kaynağı olarak görülmüştür. Bu anlayış Deli Dumrul anlayışıdır ve hiçbir modern hukuk devletinde koruma görmez. Uygulamanın sürdürülmesi yalnız ceza yaptırımı ile karşı karşıya kalan vatandaşlarımıza değil Ordu iline de zarar vermektedir. Sonuç olarak belirtmek isterim ki Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bir hukuk devleti olduğu unutulmamalı ve bu uygulamadan derhal vazgeçilmelidir. Ordu ilinde, otomatik kamera uygulaması sonucu tescil plakasına kesilen ceza uygulaması ile karşı karşıya kalan vatandaşlarımıza, cezanın tebliği üzerine, para cezasını ihtirazı kayıtla ödeyip ceza indiriminden yararlanılmalarını, tebliğden itibaren en geç onbeş gün içinde yetkili Sulh Ceza Mahkemesi’ne yukarıda açıkladığım nedenleri de belirterek itiraz etmelerini tavsiye ediyorum.”

Bakanlık el koydu

‘Trafikte soygun var’ manşetimiz ses getirdi, İçişleri Bakanlığı tarafından, Ordu Belediye Başkanı ve TEDES uygulamasının gelirleri hakkında soruşturma başlatıldı. Bakanlığın uygulamanın kaldırılması yönünde talimat gönderdiği kaydedildi.

Fatih İSAK