Giresun Ticaret Borsası tarafından 1990’lı yılların başından itibaren “Fındık Borsası” ve “Lisanslı Depolar” kurulması için çalışmalar yürütülmektedir. 2005 yılında, “5300 sayılı Tarım ürünleri Lisanslı depoculuk kanunu” ve “Ürün ihtisas borsaları yönetmeliği” çıktıktan sonra bu çalışmalar hız kazanmış ve nihayetinde bu yıl Giresun’un Güre Mahallesi’nde 30 dönüm arazi üzerinde ve 17 bin ton kapasiteli (24 adet silo) Lisanslı Fındık Deposu ve Spot Borsası inşa edilmeye başlanmış ve bitme aşamasına gelinmiştir.

Yıllardır konuşulan ve planlanan bir projenin hayata geçirilmesi ve gelinen nokta sevindiricidir. Oluşturulacak spot borsası ve fındıkla ilgili tüm işlemlerin, AR-GE çalışmaları dahil buradan yapılacak olması da olumlu bir gelişmedir. Bu projeyi düşünen, başlatan ve hayata geçiren Giresun Ticaret Borsası’nı kutlamak gerekir. İyi niyetli ve niyetlerin tutması durumunda fındığa ve üreticiye fayda sağlayacak bir girişim olabilir... Ancak aması var! Amacım kesinlikle iyi niyetlerle başlatılmış bir girişimi ya da atılan adımı eleştirmek değil.

Başta da dediğim gibi iyi niyetli ve tutması durumunda fayda sağlayacak bir girişim gibi görünüyor. Hep fındığın borsasının Hamburg’da olduğunu söyler dururlar. Peki, bu borsanın bir fotoğrafını gören ya da varlığına dair bir delili, elinde bir belgesi olan var mı? Olmayan şeyin; fotoğrafı, delili ve belgesi olmaz. Yıllardır süregelen bir ‘şehir efsanesi’ üzerinden üretilen spekülasyonlarla fındık piyasasında istedikleri gibi at koşturmak isteyenlerin uydurmasından başka bir şey değildir aslında. Yani Hamburg’da borsa falan yok!

Fındık fiyatı borsada değil, serbest piyasanın davranışlarına ve günün koşullarına göre oluşur. Borsa da, serbest piyasada oluşan fiyatın kağıt üzerinde resmileşmesinden başka bir şey olmayacaktır. Yani borsa serbest piyasa da örneğin; 10 TL’den işlem gören fındığın fiyatını 20 TL’ye çıkarmayacaktır. Sadece 10 TL’yi tescilleyecektir. Sistemin doğru çalışmaması ya da satıcıyla alıcının ilgi göstermemesi halinde ise tamamen devre dışı kalacak bir girişimdir. Bir de madalyonun diğer bir yüzü var ki; çok daha tehlikeli... Bu yıl fındık neden bu kadar değerlendi. “Ürünün az olmasından” diyeceksiniz ama değil. Asıl neden stokta yani depolarda hiç fındık olmamasından.

Yani her zaman son alıcının garanti olarak gördüğü ve elinde koz olarak tuttuğu unsur devre dışıydı. FİSKOBİRLİK ve TMO gibi fındığı depolayan ve stokta tutan kuruluşlar yoktu. FİSKOBİRLİK ve son birkaç yılında fındığı stokta tutmaktan ve bu yüzden değer kaybetmesinden başka bir işe yaramayan kuruluşlar devreden çıkınca fındık değer buldu. Az olunca da üreticinin elinde kalmadı. Yani 2015 sezonu tertemiz ve stoksuz başlayacak. Onun için fındık zaten değerli olacak. Ama siz fındığı tekrar depoya sokup, belgeyle de tescillerseniz ve sürekli rakamlarla oynarsanız bu değer sıkıntıya girebilir. Gerçi 17 bin tonluk depo çok küçük bir miktar ama yine de garanti olarak görülecek bir unsur olacak. Son alıcı, lisanslı depodaki fındığı serbest piyasaya karşı her zaman koz olarak kullanacaktır... Ben sadece sesli düşündüm...