70 yıldır bölge insanının tek geçim kaynağı olan ve her geçen gün kaçak çayın ülkemize girmesi ile birlikte Türk çayının geleceği kararmakta. Önceki yıl Diyarbakır ve Mardin ilinde yaptığımız “Türk çayının tanıtımı” programında bu bölgelerde Türk çayının benimsenmediğini gördük. 4 gün boyunca iki ilde yaptığımız program ve tanıtımlarda resmi kurumlar dışında Türk çayı alışkanlığı olmadığını izledik. Hatta Mardin Üniversitesi’nde bile kaçak çay içildiğini fark ettik. Türk çayından pahalı olan ve tamamen kimyasal ürünler ile renk katılımı sağlanan kaçak çay, bölge insanının sağlığını ilgilendirdiği kadar Türk çayının da geleceğini karatmakta.

Son yıllarda ülkemize çeşitli yollardan 60 bin tonun üzerinde kaçak çay girdiğini bilmekteyiz. Hatta Şırnak’ta 50 dolayında çay paketleme tesisinin bulunduğu belirtilmekte. Kaçak çay konusunda mutlaka yasal yaptırımların ağırlaştırılması gerekmekte, ülke ekonomisine büyük kayıplar verdiren kaçak çayın mutlaka önüne geçilmeli ve ‘Çay Yasası’ mutlaka çıkartılmalı. Yabancı işçi: Her çay sezonu ve kampanyası döneminde Giresun ilinden Sarp Sınır Kapısı’na kadar olan bölgede Nisan sonlarında başlayan ve Ekim sonuna kadar süren yoğun Gürcü ve kaçak işçi akını olduğunu hepimiz bilmekteyiz. Gerek çay üreticisi, gerek sanayiciler, kaçak işçileri çalıştırmakta ve her yıl ortalama olarak çay sezonu boyunca 200-250 milyon TL Gürcistan ve o bölgedeki bazı devletlere gitmekte.

KALİTE DÜŞÜYOR: Yabancı işçilerin çay tarımında rekabet ederek, kilo işi çay hasat etmesi ile kalite düşmekte ve yabancı işçiler daha fazla çay toplama adına; çay taze yaprağı yerine çay kalın yaprakları ve çayda bulunan odunsu kısımları da toplayarak, topladığı kadar para almaları, çayda kaliteyi düşürmekte ve gerek özel sektör, gerekse Çaykur elde edilen kuru çay yerine yüzde 20 ile 30 arasında çöp elde etmekte.

ÇÖZÜM: Kaçak işçinin önüne geçmek için daha önce iktidar partisi milletvekilleri olmak üzere çeşitli STK temsilcilerine önerdiğim Rize ve bölge illerde çay sezonunda çalıştırılmak üzere işçi kooperatiflerinin kurulması, bu kooperatifler Samsun’dan Sarp’a kadar bölge insanını sezonluk olarak çay işçisi olarak istihdam etmesi... Kurulacak olan kooperatiflerin resmiyet ünvanını alması ve belirlenecek yevmiyeler ile devletin denetiminde bulunarak, çay bahçelerinde çalıştırılacak olan işçilerin sigortalı olarak çalıştırılması, bu anlamda kooperatiflere müracaat edecek olan çay işçilerinin yevmiyelerinden yapılacak olan kesintilere ek olarak devletin katkısı sağlanarak, bu işçilerin sigortalarının sezon boyu yapılması... Çay yasasında yapılacak olan değişiklikler ve çay kanununun çıkartılması ile bu maddenin mutlaka çay kanunu içinde yer alması gerekmekte. Çay sezonu boyunca kaçak işçi yerine bölge insanının istihdam edilerek, ülkemizin parasının yurt dışına gitmesini engellemek, bu sayede bölge insanının istihdamını sağlamak gerekir.

EŞİT ÖDEME: Bakanlık tarafından açıklanan taban fiyat konusunun mutlaka tüm özel sektörü ilgilendirmesi gerekmekte, çay kanununda belirlenen fiyata mutlaka özel sektörün uyması sağlanmalı, özel sektör düşük fiyata aldığı çay ile Çaykur’un rekabet gücünü düşürdüğü gibi, bölge insanının da kaybının büyük olduğu unutulmamalı.

KALİTELİ ÇAYA KALİTELİ PARA: Çay üreticisi mutlaka teşvik edilmeli, kaliteli çaya kaliteli para ödenmeli, titizlik ile toplanacak olan çay ürününe, gerek özel sektör gerekse Çaykur teşvik vermeli, yüzde 20 ile 30 arasında çay çöpü üreten sektör veya Çaykur bu oranı yüzde 10’lara kadar düşürmesi ile hem sektör, hem de çay üreticisi kazanacaktır.

ORGANİK ÇAYA GEÇİŞ: Hemen hemen her yıl bölgemizde yaşanan sel felaketlerinin başlıca nedenleri olarak ilk sıralarda yer alan toprağın bozulmasına dayatılmakta, azotlu gübrelerin verilmesi ile toprak özelliğini kaybettiği gibi, bölgede sebze ve meyvelerin de etkilendiğini unutmamak gerek. Çay tarımının mutlaka organik çaya geçmesi gerek. Azotlu gübrelerden bozulan toprak yapısının mutlaka yeniden kazanılması gerekiyor. Aksi taktirde bölgede sel felaketlerini yaşamaya ve sel bölgenin kaderi olmaya devam edecek...