Türkiye 20 seneden fazla süredir içinde bulunduğu, yatırım yaptığı F-35 projesinden çıkarılmıştı. Geçtiğimiz günlerde, ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye 40 adet F-16 savaş uçağının satışı ve mevcut F-16'ların modernizasyonu konusunda Kongre'ye resmi bildirimde bulunmuş ve karar Kongre'den geçmişti. F-16'lara verilen onayın ardından gözler Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın ABD'ye yaptığı ziyarete çevrildi.

HANGARA TEK BİR UÇAK DAHİ KOYAMADIK

Tüm sistemin ABD tarafından denetlendiği F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Projesi'ne Türkiye 1999 yılında ortak üye olarak katıldı. 2002 yılında sistem gösterim geliştirme safhasına katılan Türkiye, 2007 yılında Washington'da imzalanan anlaşma ile resmen F-35 savaş uçağının üretim ortağı oldu. Mutabakat metni dönemin Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül ve ABD Savunma Bakan Yardımcısı Gordon England tarafından imzalandı. Anlaşmaya göre ABD’nin, Türkiye’ye resmi ortak olmasının 20. yılında yani 2027 yılına kadar 100 adet F-35 savaş uçağı teslim edilmesi gerekiyordu. Lockheed Martin'in üst düzey yöneticileri ise Türkiye'nin sipariş verdiği 100 adet F-35'ten ilk ikisinin 2018'de hazır olacağını beyan etmişti.

F-35 KONUSU GÜNDEME GELDİ

ABD Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Ben Cardin, Türkiye'nin Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'la gerçekleştirdiği görüşmede Türkiye'nin F-35 programına dönüşünün de konuşulduğunu açıkladı. Fidan'ın Washington'daki temasları kapsamında Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Cardin ve komisyon üyeleriyle görüştüğü belirtildi. Cardin, görüşme sonrası yaptığı açıklamada, Türkiye'nin önemli bir NATO müttefiki olduğunu vurgulayarak, Suriye ve insan hakları konularında kaygılarını ilettiklerini söyledi. Görüşmenin dostane bir atmosferde geçtiğini belirten Cardin, Türkiye'nin Ukrayna konusundaki rolüne de dikkat çekti. VOA Türkçe'de yer alan habere göre; Hakan Fidan'ın, ABD ile daha güçlü işbirliğinin mümkün olduğu ilgi alanlarına değindiğini ifade eden Cardin, Türkiye'nin Ukrayna konusunda NATO müttefiki olarak önemli bir rol oynadığını dile getirdi. Cardin, görüşmede Türkiye'nin F-35 programına dönüşünün de konuşulduğunu belirtti ancak daha çok F-16 satışına odaklandıklarını ifade etti. Hatırlanacağı üzere Türkiye, Rusya'dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle F-35 programından çıkarılmıştı ve ABD'nin CAATSA yaptırımlarıyla karşı karşıya kalmıştı. Ancak ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'ye F-16 satışı yapmayı planladığını ve F-35 programına dönüşün mümkün olabileceğini dile getirmişti.

TÜRKİYE’NİN ÖDEDİĞİ 1.2 MİLYAR DOLAR NE OLACAK?

Türkiye, F-35 projesine bugüne dek 1.2 milyar dolar para ödedi. Bu para karşılığında 100 uçağın alımına onay verildi fakat hâlihazırda Türkiye için üretilmiş 6 adet F-35’den teslim edilen olmadı. Rusya’dan S-400 uzun menzilli savunma sistemi alan Türkiye ABD tarafından önce F-35 programında askıya alındı. CAATSA yaptırımlarıyla da Türkiye F-35 proje ortaklığından resmen çıkartılmış oldu. Türkiye’nin projeye yatırdığı paralar ABD hazinesine girerken Türkiye’nin bugüne dek ödediği paraların iade edilip edilmeyeceğine dair bir açıklama dahi yapılmadı.

PARASINI TÜRKİYE’NİN VERDİĞİ F-35’İ İSRAİL ALDI

Öte yandan Türkiye, projesinin içinde bulunduğu ve 1 milyar 200 milyon dolar ödediği F-35 projesinden çıkartılırken, Türkiye’nin alması gereken F-35’ler projenin üreticileri arasında bile bulunmayan İsrail’e verildi. Parasını Türkiye’nin ödediği F-35’ler İsrail tarafından ilk olarak ABD, Yunanistan, İtalya ve Almanya’nın yer aldığı “Blue Flag 2019” tatbikatında kullanıldı.