GÜNÜN OLAYI

SSCB Uzay Yarışını Başlattı (1957)

Sovyetler Birliği, 4 Ekim 1957’de Dünya’nın ilk yapay uydusu, Sputnik serisinin ilki olan Sputnik-1’i uzaya gönderdi. Uydu, Kazakistan’dan bir roket yardımıyla fırlatıldı. Böylece uzay yarışı resmen başladı.

GÜNÜN KİŞİSİ

Eşref Edip Fergan (1882-1971)

Gazeteci aynı zamanda hukukçu olarak da bilinen Eşref Edip 1882 Serez doğumludur. Mehmet Akif’in şiirlerini Sırat-ı Müstakim sonradan Sebilürreşat ismini verdiği dergisinde yayınlamıştır. Mehmet Akif ile birlikte Milli Mücadelenin yanında yer almıştır. Sahibi ve başyazarı olduğu Sebilürreşat Mecmua’sının baskısını Anadolu’da yapmak isteyen Eşref Edip, Kastamonu Valisi Cemal Bey tarafından 4 Ekim 1920 tarihinde Sinop’a sürgün edildi. Daha sonra Kastamonu’ya dönebilen Eşref Edip Bey, Mehmet Akif ile birlikte mecmuasını tekrar yayın hayatına sokmuştur. Batıcı düşüncelere karşı İslami düşünceyi savunmuştur. Bir ara İstiklal Mahkemesinde de yargılanmıştır.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

İran Güney Azerbaycan’dan Vazgeçti (1727)

İran’daki iç karışıklardan yararlanan Osmanlı ordusu özellikle güney Azerbaycan bölgesindeki birçok Türk şehrini feth etti. 4 Ekim 1727 Hemedan Antlaşması ile Eşref Şah Osmanlıların aldığı yerleri Osmanlı Devletine ait olduğunu kabul etti. Ancak Nadir Şah’ın ortaya çıkması işleri bozdu.

Nadir Şah’ın Irak’ı Ele Geçirme Çabası Boşa Gitti (1743)

Irak topraklarında başarılı savaşlar yapan Safevi Hükümdarı Nadir Şah Musul Kalesini kuşattı. Osmanlı Ordusu ile İran ordusu arasında gerçekleşen yedi saatlik savaş sonunda İran ordusu ağır kayıplar vererek 4 Ekim 1743’te geri çekildi.

Osmanlı Rusların İsteklerine Boyun Eğmedi (1853)

Rusya’nın İstanbul’a Prens Mençikof’u göndererek aşırı isteklerde bulunması sonrasında Eflak ve Boğdan’ı işgal etmesi ne Osmanlı Devleti boyun eğmedi. Halkın desteğini alan Osmanlı Devleti 4 Ekim 1853’te Rusya’ya resmen savaş ilan etti. Şumnu’da bulunan Ömer Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Rus işgalindeki Eflak Boğdan üzerine doğru harekete geçti. Böylece üç yıl sürecek olan ve ilerleyen dönemlerde İngiltere,  Fransa ve Piyemonte Devletlerinin de Osmanlı Devletinin yanında yer aldığı Kırım Savaşı başlamış oldu.

Viyana Kongresi Düzenlemesine İlk Darbe Belçika’dan Geldi (1830)

1815 Viyana Kongresiyle Belçika ve Hollanda birleştirilmişti. İki ülkenin aralarındaki farklılıklar dikkate alınmamıştı. Belçikalılar Hollandalılara karşı ayaklandılar. Hollanda kralının bu hareketi bastırmak istemesi üzerine 4 Ekin 1830’da bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece Viyana’da oluşturulan Avrupa’nın yeni düzeni ilk darbesini aldı.   

Orient Express İlk Seferini Gerçekleştirdi (1883)

Orient Express (Şark Ekspresi), Paris'ten ilk yolculuğuna 4 Ekim 1883 çıktı. Yolcular, Orient Express'le Varna Limanı'na trenle gelip, buradan buharlı gemiyle İstanbul'a hareket ettiler. Orient ekspres’in kesintisiz  Paris İstanbul seferleri 1889’da başladı. Pera Palas bu dönemde inşa edilmiştir. Çünkü Orient ekspres ile İstanbul'a gelen yolcuların konaklama ihtiyacını karşılamak gerekiyordu. Orient Express’in seferleri 1962’de sonlandı.

 Himaye-i Hayvanat Cemiyeti’nin Kuruluşu (1912)

Himaye-i Hayvanat Cemiyeti , 4 Ekim 1912 tarihinde İstanbul'da hayvan haklarını korumak için kuruldu. İstanbul’da başıboş dolaşan sokak köpeklerinin verdiği rahatsızlığı ortadan kaldırmak için devletin tedbirler alması ve bu tedbirleri doğru bulmayan bir kısım hayvan sever tarafından kurulmuştur.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

1535- İncil’in tamamının İngilizceye ilk çevirisi İsviçre’de tamamlandı.

1669- Ressam Rembrant 63 yaşında öldü.

1675- Hollandalı bilimadamı Christian Huygens cep saatinin patentini aldı.

1789- Parisli kadınlar Versailles Sarayı’na yürüdü.

1853- Kırım Savaşı başladı

1883- İstanbul'u Paris'e bağlayan Orient Express ilk yolculuğuna çıktı.

1905- Orville Wright, uçakla 33 dakika havada kalarak, ilk uçan adam unvanını kazandı.

1911- İlk halk asansörü Londra’nın Earl’s Court Metro istasyonunda hizmete başladı.

1922- Himaye-i Hayvanat Cemiyeti adıyla Türkiye'deki hayvanları koruma amacı güden ilk dernek kuruldu.

1923- Anadolu Müstakil Türk Ortodoksları lideri Papa Eftim, Milli Hükümeti destekleyen beyannamesini yayınladı.

1926- Medeni Kanun yürürlüğe girdi.

1931- T.C. Merkez Bankası kuruldu.

1931- Chester Gould tarafından yaratılan ''Dick Tracy'' komedi filminin ilk gösterimi yapıldı.

1957- Sovyetler Birliği'nin ilk yapay uydu Sputnik'i fırlatmasıyla ABD ile arasındaki uzay yarışı başladı.

1958- İlk transatlantik jet servisi, Londra ve New York arasında seferlerine başladı.

1959- Dünya Serbest Güreş Şampiyonası Tahran’da yapıldı. Türkiye 57 ve 62 kiloda madalya aldı ve takım halinde Dünya İkincisi oldu.

1959- Sovyet uzay roketi Luna-3, Ayın görünmeyen yüzünün ilk fotoğraflarını çekti.

1965- Küba lideri Fidel Castro, Che Guevara’nın emperyalizme karşı savaşmak için Küba’dan ayrıldığını açıkladı.

1968- Ankara’da Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi ve İdari İlimler Fakültesi’nde boykot başladı.

1986- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Komisyonu’na kişisel başvuru hakkını kabul etti.

1992- Kuzey Irak'taki Kürt Parlamentosu Federe Kürt Devleti kurulduğunu açıkladı.

1993- Rusya Federasyonu’nda Boris Yeltsin’e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento binasını bastı. Moskova’da olağanüstü hal ilan edildi.

1996- Gökova, Yatağan ve Yeniköy santralları yargı kararına rağmen çalıştırılmasına karşı Greenpeace örgütü protesto eylemi yaptı.

2010- Gazeteci Turhan Ilgaz vefat etti.

2012- TBMM Genel Kurulunda, TSK'nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve görevlendirilmesi de dahil hükümete 1 yıl süreyle yetki verilmesini öngören Başbakanlık Tezkeresi kabul edildi. Türkiye’nin Suriye tezkeresi 320 kabul, 120 ret oyla kabul edildi.

2013- Cumhuriyet tarihinin ilk balerini Kaya İlhan, 87 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2016- Nobel Fizik Ödülü, "topolojik evre değişimlerin ve maddenin topolojik evrelerinin kuramsal keşfine yaptıkları katkılar" dolayısıyla David J. Thouless, F. Duncan M. Haldane ve J. Michael Kosterlitz'e verildi.

2016- Türkiye, dünya sivil havacılığının en üst düzey organı BM Uluslararası Sivil Havacılık Örgütünün konsey üyeliğine 156 oy alarak seçildi.

2016- Haiti, Jamaika, Küba, Dominik Cumhuriyeti, Bahamalar ve ABD'yi etkileyen Matthew Kasırgası, yaklaşık 900 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.

2018- Muğla'nın Milas ilçesinde kömür arama çalışmaları sırasında sedimanter bir kayaç içinde 15,9-11,6 milyon yıl aralığındaki Orta Miyosen Dönemi'ne ait olduğu tahmin edilen göl balığının fosili ortaya çıkarıldı.

2019- Suriye'de Fırat Kalkanı Harekatı bölgesi, Zeytin Dalı Harekatı bölgesi ve İdlib'deki unsurlar, Milli Ordu (Ceyşül Vatani) adı altında birleşerek Suriye Geçici Hükümeti Savunma Bakanlığına bağlandı.