SSK’lı çalışan 15 milyon kişi ile 2 milyon işvereni yakından ilgilendiren ‘arabuluculuk’ düzenlemesi 1 Ocak itibarıyla yürürlüğe girmişti. Buna göre; kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötü niyet tazminatı, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, yıllık izin ücreti ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurmak gerekiyor.

BAŞVURU NEREYE YAPILIR?

Başvurular adliyelerde kurulan 108 arabuluculuk bürosu ve büroların bulunmadığı yerlerde de sulh hukuk mahkemelerinin yazıişleri müdürlüklerine ücretsiz yapılabiliyor. Çalışanla işveren arasındaki uyuşmazlıkları hızla çözmeyi amaçlayan sistemin olumlu sonuçları net olarak ortaya çıktı. Bugüne kadar 204 bin 273 iş uyuşmazlığı arabulucuya taşındı.

EN FAZLA 4 GÜN SÜRDÜ

204 bin 273 anlaşmazlığın 123 bin 749’u arabulucu eşliğinde masa başında çözüldü. Anlaşmazlığın 62 bin 56’sında ise işçi ve işveren anlaşamadı. 18 bin 468 iş uyuşmazlığında ise arabuluculuk görüşme ve işlemleri sürüyor. İşçi ve işverenler tarafından arabulucuya taşınan uyuşmazlıklarda taraflar en fazla 4 günde anlaştı. 1 saatte çözülen anlaşmazlıklar da oldu.

DAVALARDA DA DÜŞÜŞ OLDU

Arabuluculukla, iş mahkemelerindeki dava sayılarında büyük düşüş yaşandı. Geçen yılın ilk 7 ayında mahkemelere işçi-işveren uyuşmazlığı nedeniyle 150 bin dava açılmıştı. Bu rakam, arabuluculuğun zorunlu hale getirilmesiyle 30 Temmuz 2018 itibarıyla 45 bin 147’ye indi. Böylece, dava sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 70 oranında düşmüş oldu.

İLK 2 SAATLİK ÜCRETİ DEVLET ÖDÜYOR

● Arabulucuya başvurmazsak ne olur?

Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması halinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.

● Toplantıya katılmak zorunlu mu?

Taraflar geçerli bir mazeret göstermeden ilk arabuluculuk toplantısına katılmazsa, tutanakta belirtilir. Toplantıya katılmayan taraf davada haklı çıksa dahi yargılama giderinin tamamından sorumlu tutulur.

● Ücreti ne kadar, kim öder?

Taraflar arabuluculuk görüşmelerinde anlaşamazlarsa 2 saatlik ücret Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanır. Anlaşma durumunda ücret, aksi kararlaştırılmadıkça taraflarca eşit şekilde ödenir.

ÖDEME YAPILMAZSA İCRA TAKİBİ BAŞLAR

● Arabulucunun anlaştırdığı durumlarda işveren ödeme yapmazsa ne olacak?

İşçi anlaşma tutanağı ile birlikte görevli mahkemeye giderek ‘icra edilebilirlik şerhi’ koydurup alacaklarını icra yoluyla tahsil edebilecek.

● Avukat katılabilir mi?

Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat ya da varsa avukatları aracılığıyla katılabilirler. Tarafın vekili aracılığı ile görüşmelere katılmak istemesi durumunda vekaletnamede arabuluculukla ilgili özel bir yetki gerekir.

● Anlaşma sağlanamazsa ne olur?

Arabuluculuk sürecinde taraflar anlaşma sağlayamazsa mahkemeye başvurarak dava açabilirler.

ZAMANAŞIMINA DİKKAT ETİN

● Arabulucuda alınan karar temyiz edilebilir mi?

Anlaşma sağlanması halinde tarafların imzasının yer aldığı bir tutanak düzenlenecek. Mahkeme kararı niteliğinde olan bu karar temyiz edilemeyecek. Yani karar kesin olacak.

● Kıdem ve ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi kaç yıl?

Yasayla kıdem, ihbar, kötü niyet tazminatı, iş sözleşmesinin eşit davranma ilkesine aykırı davranılmasından kaynaklanan tazminatta dava için zaman aşımı süresi 10 yıldan 5 yıla çekildi.