Geçen yılın ikinci çeyreğine göre yüzde 21.7'lik bir büyüme gösteren Türkiye'de yapılan yatırımlar da dikkat çekti. Ekonomist İbrahim Kahveci, bugünkü yazısında 2015 yılından beri yatay seyreden makine teçhizat yatırımlarını mercek altına aldı. Kahveci, " Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüksek faiz maliyettir ve yatırımları engelliyor teorisi de çöktü" yorumunu yaptı.

5 YILDIR YATAY SEYREDEN YATIRIMLAR YENİDEN YÜKSELİŞE GEÇTİ

2015 yılının ikinci çeyreğinde  237,1 seviyesinden 2020 yılının ikinci çeyreğinde 197,5’e kadar düştüğünü belirten Kahveci, 2020 yılının üçüncü çeyreği ve 2021 yılının ikinci çeyreğinde yükseliş gösterdiğini vurguladı. 

Aynı yıllarda bankaların faizlerine dikkat çeken Kahveci, 2020 yılı II. çeyrekte bankaların ticari kredi faizi yüzde 9,56’ya kadar düşerken makine teçhizat yatırımı sadece yüzde 4,4 artış gösterdi. Oysa 2020 yılı 3. çeyrekte faizler yüzde 11,72’ye çıkarken yatırımlar yüzde 22,3 artış göstermiş oldu. 2020 yılı 4. çeyrekte Merkez Bankası faiz artırımları ile beraber ticari kredi faizleri de ortalama yüzde 16,83’e yükselirken, makine teçhizat yatırımları da yüzde 39,3 artış göstermiş oldu." ifadelerini kullandı.

En dikkat çekici artışın 2021 yılında olduğunu belirten Kahveci şu ifadeleri kullandı: "2021 yılı 1. ve 2. çeyrek sonuçlarında dikkat çeken bir artış görüldü. Mesela 2021 yılı 1. çeyrekte yatırım endeksi 251,4’e yükselerek 2016 sonrası ilk kez reel artış sağlandı. Hatta 2016 yılına göre yatırım artışı yüzde 23,4’e vardı.

Mevsimsel olarak değişen yatırımlarda aynı çeyreklere baktığımızda da faiz&yatırım ilişkisinin çalışmadığını görebiliyoruz. Örneğin 2015 yılından 2016 yılına geçerken ticari kredi faizleri yüzde 11,45’den yüzde 14,765’ya yükselirken, yatırımlarda azalma yerine 186,1 endeksten 203,7 endekse bir yükseliş yaşanıyor. Oysa 2017 yılında KGF ile bol kredi dağıtılıyor ve fabrikalar 2 hatta 3 vardiya çalışırken, bu sefer yatırım endeksi artış yerine faizlerdeki düşüşe rağmen 181,2 endekse geriliyor.

İkinci çeyrekler bazında da 2016 yılında faiz yükselişine rağmen yatırımlar yine artıyor. Ama 2017 yılında KGF’ye rağmen yatırımlar azalıyor. Makine teçhizat yatırımlarında en sert yükseliş 2021 yılı 2. çeyreğinde yaşanıyor. Önceki yıl faizler yüzde 9,56 olmasına rağmen 197,5 olan yatırım endeksi bu yıl faizler yüzde 20,75’e yükselirken 267,0 seviyesine tam yüzde 35,2 artış gösteriyor.

Aslında bu verileri gösteren iki grafik net şekilde tabloyu özetliyor. 2015-2018 arası yatay seyreden makine teçhizat yatırımları 2018-2020 arasında hızla geriliyor. Hatta bu gerilemeyi şok faiz düşüşü de engelleyemiyor. Ama ilginç şekilde 2020 yılı 3. çeyreğinden itibaren yatırımlar hem de faizlerle beraber hızla artmaya başlıyor. Ve 2020 yılı 4. çeyreğinde artık 2015 sonrası yatay seyreden eşik bile kırılıyor ve yeniden yükseliş başlıyor."

Kahveci bu rakamlar doğrultusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın teorisinin çöküşünü şu sözlerle anlattı:

"Hem mutlak değer hem de değişim oranlarından görüldüğü üzere makine teçhizat yatırımı faizlere bağlı olmadan artışını son 1 yıldır sürdürmüş durumda.

Ve böylece Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yüksek faiz maliyettir ve yatırımları engelliyor teorisi de tam tersi sonuç vermiş oldu.

Demek ki yatırımlar için başka değişkenler faizlerden daha önemliymiş. Umarım bu değişkenleri daha iyi kavrar ve asıl orada çözümleri bulabiliriz.

Ayrıca not etmeliyiz ki, 5 yıllık durağanlığın ardından başlayan yatırım artışı da henüz istenen seviyelere gelememiştir. Bu sürecin devam etmesi de bir başka önemli noktadır. Ama en azından ilk kez yatırımlarda artış başlamış oldu. Hem de faizler yükselirken...

Umarız buradan bir ders alır ve inadı sürdürmeyiz."