Akaryakıt fiyatlarında gündem bitmiyor. Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan savaşlar brent petrol fiyatlarının artması ve iç piyasada dolar kurunu 17 liraya koşmasıyla birlikte Türkiye’de benzin ve motorin fiyatları yeni bir boyut kazandı. Benzin fiyatı bugün son zamla birlikte 26,24 liraya geçerken motorin fiyatı 25,90 liraya yükseldi.

Akaryakıt fiyatları üzerinden bir artış ise sürücüleri, vatandaşı bezdirdi. Benzin fiyatlarına gelen zamla sadece vatandaşları değil akaryakıt istasyonlarını derinden etkiliyor. Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Genel Başkanı İmran Okumuş yaptığı yazılı açıklamada hükümete seslenerek, akaryakıt bayilerinin  kâr marjlarının yüzde 15’e yükseltilene kadar asgari ücret artışından muaf tutulması çağrısında bulundu.

“Bayilerin bu yükü mevcut kar marjıyla kaldırmaları mümkün değildir.” diyen PÜİS Genel Başkanı Okumuş akaryakıt fiyatları noktasında söz konusu artışları bayilerin yapmadığına dikkat çekti.

PÜİS Genel Başkanı İmran Okumuş'un yazılı açıklaması şöyle:

“150 bin kişiye istihdam sağlayan akaryakıt bayilerinin, mevcut kâr marjıyla asgari ücrete yapılacak yeni bir artışı kaldırabilmeleri mümkün değildir.

Çünkü akaryakıt bayilerinin kâr marjı yüzdesel değil, sabit bir rakamdan oluşmaktadır. Dolayısıyla akaryakıt fiyatları düşse de, artsa da sattıkları her litre yakıttan elde ettikleri kâr değişmemektedir. Kaldı ki akaryakıt fiyatları da bayiler tarafından belirlenmemektedir.

YÜZDE 2.9 İLE MAAŞ MI ÖDEYECEK?

Bugün itibariyle dağıtıcı ve bayi için belirlenen entegre kâr marjının yüzdesel karşılığı brüt %5.8’dir. Bu entegre kâr marjı, mevzuatla belirlenen şekliyle dağıtıcıyla bayi arasında yüzde 50, yüzde 50 olarak paylaşıldığında bayilerin bugünkü kâr marjı brüt %2.9’dur.

Akaryakıt bayileri brüt %2.9 kâr marjı ile enerji ihtiyacını mı karşılayacak? Personel maaşını mı ödeyecek? Sırtına yüklenen sorumlu müdür, tehlikeli madde güvenlik danışmanı, iş güvenliği uzmanının maaşını mı verecek? Tüketicilerin kredi kartı ile aldıkları yakıtın komisyon yükünü mü çekecek? Fahiş akaryakıt fiyatları nedeniyle sermaye artışına gitmek zorunda kaldığı için çektikleri kredilerin faizini mi ödeyecek? İşletme giderlerini mi karşılayacak? Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, TSE ve EPDK’nın mevzuatıyla getirilen zorunlulukları mı yerine getirecek? Emlak vergisi, ilan ve reklam vergisi mi ödeyecek? Bayilerin bu kadar cüzi bir kâr marjıyla bu kadar ağır maliyetleri kaldırması mümkün değil.

Bu nedenle, maliyetlerimizdeki yüksek artışlar ve bayilerin üzerindeki ek maliyetler göz önüne alınarak kâr marjımızın en az yüzde 15 seviyesine yükseltilmesini ve her yıl enflasyon oranında arttırılmasını talep ediyoruz.

Öte yandan nakliye ücretlerinin günün gerçeklerine uygun bir şekilde kilometre bazında hesaplanarak kâr marjından bağımsız olarak bayiye verilmesi gerektiğini ifade ediyoruz."

BAYİLERİN KÂR MARJLARINI ARTIRMA YETKİLERİ YOK

Akaryakıt bayilerinin kâr marjlarını artırma yetkileri bulunmadığını belirten Okumuş açıklamasına şöyle devam etti:

"Dolayısıyla akaryakıt bayileri dışında ticaretle uğraşan her kesim bu maliyet artışını fiyatlarına yansıtarak durumdan en az zararla çıkabilir. Ancak bu tür maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamayan ve bilançosuna zarar yazmak durumunda kalan tek kesim akaryakıt bayileridir.

Zaten özellikle son bir yıl içinde başta enerji maliyetleri olmak üzere giderleri en az enflasyon oranında artan bayilerin kâr marjlarında herhangi bir artış yapılmadığı için kârları eridi. Adeta zararına çalışır durumdalar. Bayilerin sırtında bulunan sorumlu müdür, tehlikeli madde güvenlik danışmanı gibi ek yükler bayilerin bu zararının katlanmasına neden oldu. Her ne kadar elektronik sistemlerle yapılan satışlara ilişkin EPDK’nın yaptığı düzenleme şehir merkezindeki bayileri bir nebze rahatlatsa da, özellikle taşradaki bayilerin ekonomik sıkıntıları ağırlaşarak devam ediyor.

1 Haziran 2021 tarihinde motorinin litresi 7.24 TL’den bugün 25.86 TL’ye, benzinin litresi ise 7.72 TL’den 26.22 TL’ye yükseldi. Akaryakıt fiyatlarındaki bu rekor artışlar nedeniyle bayiler nakliye giderlerini bile karşılayamaz hale geldiler. Ayrıca yüksek fiyatlar nedeniyle sermaye arttırmak için kredi kullanmak zorunda kaldılar ve çok yüksek faiz oranlarıyla bankalara borçlandılar.

KREDİ KARTI KOMİSYON ORANLARI OLDUKÇA YÜKSEK

Bankalardaki limitlerini yükseltmek için de daha fazla teminat göstermek zorunda kaldılar. Bayiler artık ne bir kuruş daha fazla kredi çekecek durumdalar, ne de yeni bir teminat bulacak güçteler. Birçok sektörde kredi kartı ile yapılan alışverişlerde kart komisyonunu tüketiciler öderken, akaryakıt sektöründe bu maliyeti bayiler üstlenmek zorunda kalıyor. Akaryakıt sektörü kredi kartının en yoğun kullanıldığı sektörlerin başında geliyor. Kredi kartı komisyon oranları ise oldukça yüksek seviyelerde. Dolayısıyla bankalara ödemek zorunda kaldıkları yüksek kredi kartı komisyonları bayilerin sırtında inanılmaz bir yük oluşturuyor.

Akaryakıt üzerinden yapılan vergi kaçakçılığının önlenmesi için getirilen tedbirlerden biri olan teminat uygulaması, sadece kaçakçıları değil, dürüst ve namuslu bayileri de vurdu. Tüm yasal yükümlülüklerini yerine getiren binlerce akaryakıt bayisi vergi dairelerine yüksek teminatlar vermek zorunda bırakılarak mağdur edildi. Bütün bu olumsuzluklar nedeniyle, akaryakıt bayilerinin ekonomik olarak çok zor bir dönemden geçtiği gerçeği de göz önüne alınarak, asgari ücret artışından akaryakıt bayilerinin muaf tutulmasını istiyoruz.

Yeri gelmişken bir konuya da dikkat çekmek istiyoruz. Bazı sivil toplum örgütlerinin asgari ücret artışıyla ilgili yaptıkları açıklamaları üzüntüyle izliyoruz. Sivil toplum örgütlerinin kamuoyuna açıklama yaparken ülkemizin ve sektörlerin gerçeklerini göz önüne almaları gerektiğine inanıyoruz. Kamuoyunun dikkatlerine saygıyla sunarım.”