Yeni Zelandalı yetkililere göre adaya yardım ve erzak sağlamak için gönderilen askeri gemilerin varması da günler sürecek.

Cumartesi günü gerçekleşen volkanik patlamanın Tonga'da insani bir krize yol açmış olabileceği düşünülüyor.

Patlamanın ardından yaşanan tsunami ise denizin altından geçen kabloların hasar almasına ve ülkenin uluslararası telefon hatları ve internetinin kesilmesine neden oldu.

Yeni Zelanda ve Avustralya, ülkedeki hasarın boyutunu tespit etmek için keşif uçuşları yapıyor. Ölü ve yaralı sayısı henüz bilinmiyor.

Yeni Zelanda Dışişleri Bakanı Nanaia Mahuta, Salı günü yaptığı açıklamada, Tonga'daki su kaynaklarının volkanik toz ve tsunamiden dolayı kirlenmiş olduğunu, "yardım örgütlerine göre şu noktada su tedariğinin ülke için öncelikli olduğunu" söyledi.

Mahuta, Yeni Zelanda'dan Nuku'alofa'ya katlanabilir su kapları, jeneratör ve hijyen kitleri gibi yardımlar göndermek için C-130 Hercules uçaklarının hazır olduğunu, ancak "Uçakarın iniş yapabilmesi için iniş pistinde biriken kül yığınlarının temizlenmesi gerektiğini" belirtti.

Yeni Zelanda Haber kanalı 1News muhabiri Barbara Dreaver, Pazartesi günü Tonga'da yaklaşık 200 kişinin iniş pistinin 100 metresini başarılı bir şekilde temizlediğini ancak daha temizlenmesi gereken çok alan olduğunu söyedi.

Mahuta; Tonga'ya su, afet yardım malzemeleri ve bir kurtarma helikopteri taşıyan iki askeri geminin gönderileceğini ancak adaya ulaşmalarının üç gün sürebileceğini ekledi.

Yeni Zelanda'nın Tonga Yüksek Temsilcisi Vekili Peter Lund, yerel yönetimin olağanüstü hal ilan ettiğini ve yaşanan yıkımın yavaş yavaş açığa çıktığını söyledi.

Lund, 1News'a yaptığı açıklamada başkenti kaplayan yoğun kül tabakasını temizlemek için çalışmaların devam ettiğini söyledi ve ekledi:

"Binalar çok hasar gördü ve her yerde kaya parçaları ve moloz birikintileri var ama başkentte insanlar normal hayata dönmeye çalışıyor."
 

Lund, üç kişinin hayatını kaybettiğinin belirtildiğini ancak bu bilginin henüz kesinleşmediğini de söyledi.

Köpeklerini kurtarmaya çalışırken dalgalara kapılarak hayatını kaybeden 50 yaşındaki İngiliz Angela Glover'ın bu sayıya dahil edilip edilmediği henüz bilinmiyor.

Birleşmiş Milletler (BM) iki küçük Tonga adasından tehike sinyallerinin algılandığını açıkladı.

Ancak geçtiğimiz günlerde tsunamiden 80 bine kadar insanın etkilenmiş olabileceğini söyleyen Uluslararası Kızılhaç Komitesi, bölgeden edinilen bilgiye göre hasarın zannedildiğinden az olabileceği yönünde yorum yaptı.



Komitenin Fiji temsilcisi Katie Greenwood, "Edindiğimiz bilgiler bize nüfusun daha yoğun olduğu bölgelerde durumun sandığımız kadar kötü olmayabileceğini gösteriyor, bu da çok iyi haber" dedi.

170 adadan oluşan ve toplam nüfusu 100 bin olan Tonga ile iletişim kanalları henüz çok sınırlı ve bu yüzden hasarın boyutu kesin olarak bilinmiyor. Telefon hatlarının ve internetin yeniden çalışmasının en az iki hafta sürecebileceği düşünülüyor.

Yurtdışında yaşayan Tongalılar arkadaşları ve aileleriyle irtibata geçemedikleri için güvenliklerinden endişe ediyor.

Bazı yetkililer de, ilk vakasını geçen Ekim ayında tespit eden adada, dış yardım faaliyetleri sonucu Covid'in yayılmasından kaygı duyduklarını söyledi.