Zona; su çiçeğine de neden olan Varicella Zoster denilen virüse bağlı oluşan, cilt lezyonları ile seyreden bir hastalıktır. Yani zona yapan virüs ile su çiçeği oluşturan virüs aynı virüstür. Varicella Zoster, uçuk virüsü ile aynı aileden olup tıpkı onun gibi bir kez karşılaştıktan sonra sinir hücrelerinde yıllarca uyku halinde kalıp, zaman zaman aktif hale gelebilir. Bu nedenle daha önce su çiçeği geçirmiş her bireyde zona oluşabilir fakat her su çiçeği geçiren kişide zona olacak diye bir şart yoktur.

Burada önemli olan bir nokta da, daha önce su çiçeği geçirmemiş kişilerin, özellikle çocuklar, yaşlılar, gebeler ve bağışıklık sistemi baskılanmış olanların, zona olup aktif lezyonları olan kişiler ile temas ettiğinde su çiçeği olma ihtimalleri bulunmasıdır.

Zona hastalığının ilk bulgusu ciltte ağrı, huzursuzluk, karıncalanma, yanma ve sızıdır. Sıklıkla vücudun bir tarafındaki deri bölgesinde önce bu şikayetler hissedilir, bir kaç gün sonra da o alanda kırmızı bir döküntü, cilde temasta aşırı hassasiyet, içi sıvı dolu küçük kabarcıklar, kaşıntı oluşur. Nadiren ciltteki bu lezyonlara genel vücut halsizliği, ateş, baş ağrısı gibi sistemik bulgular eşlik edebilir ya da döküntü oluşmadan sadece ağrı ve huzursuzluk ile seyredebilir. Zona ağrısı çok şiddetli ve yoğun olabilir, hastayı yorabilir. Eğer döküntü olmadan sadece ağrı var ise bulunduğu konuma göre kalp, akciğer, böbrek, sırt, karın ağrısının diğer nedenleri ile karıştırılabilir. Lezyonlar ya da ağrı vücudun bir yarısındadır. Göz lezyonları ve nörolojik tutulum oluşturan tablolar ciddi sonuçlar doğurabilir. Tek bir göz çevresi ya da yüzün bir yarısında oluşan zona gözü etkileyebilir, kalıcı göz hasarı oluşmaması için bir an önce tedaviye başlanması gereklidir. 

Tanı için dikkatli bir öykü ve fizik muayene yeterlidir.

Hastalık sıklıkla 2-6 haftalık süre içerisinde iyileşir fakat erken başlanan antiviral ilaçlar, iyileşme sürecinin hızlanmasına ve komplikasyon oluşma riskinin azalmasına katkı sağlar. Ayrıca lezyonların olduğu dönemde ağrı, sızı, kaşıntıyı azaltmak için ilaçlar kullanıldığı gibi bazen tüm lezyonlar düzelse ve hastalığa ait hiç bir bulgu kalmasa da ağrı devam ettiği için kullanılacak ilaçlar bulunmaktadır. Bu tedaviler hastanın yaşam kalitesini arttırması açısından önemlidir.

Zona hastalığı sırasında ciltte oluşan içi sıvı dolu kabarcıklarda virüs bulunduğu için lezyonlar bulaştırıcıdır ve tüm kabarcıklar kabuk bağlayıncaya kadar bulaştırma riski devam etmektedir.

Başkalarına bulaştırma riski kadar bu lezyonlara temiz olmayan ellerle dokunmak da virüse bağlı cilt bütünlüğü bozulmuş deriye bakterilerin bulaşması ve üzerine bakteriyel enfeksiyonların eklenmesine neden olabilir.

Zona, daha önce bu virüsle karşılaşmamış kişilere bulaşıp su çiçeği oluşturarak ciddi sonuçlara neden olabileceği gibi, zona olan kişinin yaşam kalitesini de ciddi şekilde bozan bir hastalıktır.

Hastalığı bilmek, şikayetlerin başladığı erken dönemde doktora gitmek, el hijyenine önem vermek, başkalarına bulaştırma konusunda hassas davranmak yani bilinçli olmak pek çok sorundan korunmamızı sağlayacaktır.

Sağlıcakla kalın.