Son yıllarda geçmişe oranla daha sık gördüğümüz uyuz, Sarcoptes scabiei var hominis adı verilen bir akar tarafından oluşturulan ve kaşıntının ön planda olduğu, bulaşıcı bir deri hastalığıdır.

Uyuza neden olan etkeni taşıyan kişilerden başkalarına temas ile bulaşır. Doğrudan temas bulaşmaya neden olurken ortak kullanılan giysiler, havlular, yatak örtüleri gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı da yayılmasına sebep olabilir.

Uyuza neden olan etkenin dişisi, bulaşma olduktan sonra cildin üst katmanında tüneller açarak ilerler. Bu tünellerde dışkılarını bırakır, dışkılarındaki alerjik maddeler reaksiyonlara neden olur ve kaşıntı meydana gelir. Ciltte oluşturduğu tüneller sıklıkla bilekler, parmak araları ve ayaklarda iken alerjik reaksiyonlar bacaklar, göbek çevresi ve koltuk altları başta olmak üzere tüm vücuttadır.

Uyuzun en önemli belirtisi gece kaşıntısıdır. Yattıktan ve vücut ısısı arttıktan sonra kaşıntı başlar ve uykudan uyandıracak kadar rahatsız edicidir.

Hem kaşınmaya bağlı oluşan kaşıntı izleri, hem de parazitin ciltte oluşturduğu tüneller hastalığın en belirgin bulgusudur.

Hastalık bulguları ilk temastan sonra bir kaç gün ile bir kaç hafta arasında değişen sürelerde ortaya çıkar.

Tedavi bireysel olduğu kadar, aile bireylerini, uzun süreli ve yakın temas edilenleri de kapsayacak şekilde toplumsaldır. Tedavinin başarılı olması, birlikte yaşayanılan ya da uzun süreli temas edilen kişilerin de tedavisine bağlıdır. Uyuzun belirtilerinin hemen başlamayabileceği unutulmamalıdır. Tedavi sonrasında parazit atıklarının vücuttan uzaklaşması zaman alacağı için kaşıntı tedaviden sonra bir kaç hafta daha devam edebilir.

Hastalığın önlenmesi, korunma ve kontrolü için, uyuz tanısı alan kişi ile birlikte yaşayanların ve yakın temasta bulunanların şikayeti olsun ya da olmasın tedavi edilmesi gereklidir. Eş zamanlı tedavi uygulanmaz ise özellikle aile içerisinde bulaşma devam edecek ve hastalığın kontrolünü sağlamak mümkün olmayacaktır.

Uyuz tanısı alan ve aynı evde yaşayan kişilerin giysileri, havluları, çarşafları, nevresim takımları en az 60 derecede yıkanmalı, ütülenmeli, yıkanamayacak özellikte olanlar ağzı bağlı poşetler içerisinde en az 3 gün saklanmalı, evdeki tüm eşya, mobilyalar ve zeminler elektrik süpürgesi ile süpürülüp silinmelidir.

Şikayeti olanların mutlaka bir hekime muayene olmaları ve tedavilerinin en kısa sürede yapılması hem tedaviyi kolaylaştıracak, hem de başkalarına bulaşma olasılığını azaltacaktır.

Sağlıcakla kalın.