Kuduz, hayvanlardan insanlara bulaşan, insan ve memeli hayvanların pek çoğunun beyin dokusunda enfeksiyon oluşturabilen ve ölümcül seyreden viral bir hastalıktır. Bulaşma olabilmesi için kuduz virüsü taşıyan bir hayvanın ısırması, tırmalaması (hayvanların pek çoğu tırnaklarını ağızları ile temizledikleri için tırnak içlerine salyadan virüs bulaşma ihtimali bulunmakta), salyasının ağız, göz, burun ya da sıyrık veya çatlak bulunan deri ile temas etmesi veya kuduz hayvan eti, sütünün çiğ olarak tüketilmesi gerekir.

Fare, hamster, sincap, tavşan, yılan, kertenkele ve kaplumbağa ısırıklarından insana kuduz virüsü geçtiğinin gösterilmemesi nedeniyle özel bir öneri olmadıkça bu hayvan ısırıklarında aşı önerilmemektedir.

Hastalığın kuluçka süresi ortalama 14-90 gün arasındadır fakat 1 yıla kadar da uzayabilmektedir. Hatta en uzun kuluçka süresinin 19 yıl olduğu bilgisi de literatürde bulunmaktadır. Bu süre; temasın baş bölgesine yakınlığı, yaranın büyüklüğü ve derinliği, vücuda alınan virüs miktarının çokluğu, temas olan bölgenin sinirden zengin olması ve temas sonrasında mekanik temizlik yapılmamış olması ile kısalmaktadır.

Kuduz virüsü hayvanlarda huy değişikliği, saldırganlaşma ya da içine kapanma, ısırma isteği, yutma güçlüğüne bağlı ağızdan salya akması gibi bulgulara neden olmaktadır. İnsanlarda; ısırılan alanda hassasiyet ve duyu değişikliği, yutma güçlüğü olduğundan su içmeyi reddetme, kaygı bozukluğu, kasılmalar görülmektedir. Kuduz, hastalık tablosu oluştuktan sonra tedavisi bulunmayan ve ölümle sonuçlanan bir hastalıktır. Bu nedenle kuduz bulaşma yollarından herhangi birine maruz kalınmış ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli, kuduz riski bulunan her temas dikkatli şekilde değerlendirilmeli ve aşıya en kısa sürede başlanmalıdır.

Kuduz, bulgular ortaya çıktıktan sonra dramatik şekilde ölümle sonuçlanan fakat riskli temastan hemen sonra yapılan aşılarla önlenebilen ve kuluçka süresi uzun bir hastalık olduğundan, en ufak risk oluşturan bir temasın gözardı edilmemesi çok önemlidir. Bu nedenle riskli temas sonrası yara bölgesi bol su ve sabunla yıkanmalı, sonrasında antiseptiklerle temizlenmelidir. Temas ağız, göz, burun ile oldu ise bol su ile yıkanmalı, en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli ve önerilen aşı şeması aksatılmadan uygulanmalıdır. Çevrede saldırgan tutum sergileyen ya da ölmüş bir hayvan görüldüğünde yaklaşılmamalı, ilgili birimlere haber verilmelidir.

Evcil ya da sokak hayvanlarının kontrol altında tutulması aşılanmaları ile mümkün fakat yaban hayvanları için elbetteki bu mümkün değildir. Evcil ve ulaşabildiğimiz sokak hayvanlarının aşılanması, riskli temaslarda zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna müracaat etmek ve önerilen aşı programını aksatmamak ölümle sonuçlanabilecek bir hastalıktan korunmak için çok önemlidir.

Sağlıcakla kalın.