Treponoma pallidum adı verilen mikroorganizmanın insanlarda  oluşturduğu hastalığa sifiliz yani halk arasında bilinen adı ile frengi diyoruz. Ana bulaş yolu cinsel temas olmakla birlikte, kan transfüzyonu ve anneden doğum öncesi veya doğumda bebeğe de bulaşma mümkün.

Cinsel yolla bulaşma sonrasında genital bölgede oluşan ağrısız bir yaranın kendiliğinden iyileşmesinin ardından, hiç bir şikayete neden olmadan yıllarca vücutta kalır ve hasar oluşturmaya, aklınıza gelebilecek tüm organ ve sistemleri etkileyerek ilerlemeye devam eder. Yani bakterinin genital bölgeye temas etmesi ile başlayan ve o aşamada hiç bir sorun yokmuş gibi kendiliğinden iyileşen ufak ve ağrısız bir yara, aslında ilerleyici bir enfeksiyonun ilk adımını oluşturur.

Hastalığın başlıca 4 (birincil, ikincil, latent ve üçüncül olmak üzere) evresi var. Genital bölgede sıklıkla tek ve ağrısız yara oluşumu ile başlayan, tedavi edilmeden de iyileşen yaranın olduğu birinci evrenin ardından, bakterinin tüm vücuda yayılması ile ikinci evre başlar. Bu aşamada tüm vücutta döküntüler oluşur. Döküntüler tipik değildir ve akla gelmez ise başka hastalıklarla karışabilir.

Daha sonra hastalığın “latent” dediğimiz ara evresi gelir. İlerleyici bir sonraki aşamaya geçmek için uyku halinde bekleyen ve sıklıkla hiç bir belirti görülmeyen evredir. Latent dediğimiz uyku hali yıllarca sürebilir.

Bu aşamalara kadar tedavi almamış hastalarda, hastalığın üçüncü ve en sıkıntılı evresi başlar. Önceki aşamaların aksine bu evrede ciddi kalıcı hasarlar ve yaşamsal işlevlerde sorun oluşturan durumlar görülür. Kalp-damar hastalıkları, menenjit, yürüme-konuşma bozuklukları, hafıza kaybı, kişilik değişiklikleri, körlük, sağırlık, kemik hasarları gibi aklınıza gelebilecek her organ ve sistemde sorun oluşturabilir.

Gebelikle birlikte bakteriyi taşıyan anneden bebeğe geçiş söz konusu olduğunda çocukta büyüme-gelişme geriliği, mental gerilik, körlük, sağırlık, kemik deformiteleri, epilepsi(sara) nöbetleri, diş bozuklukları görülebilir.

Tanı, sifiliz olabileceği düşünülen hastalardan gerekli tarama testlerinin istenmesi ve sonrasında ileri tettiklerin planlanması ile konur.

Tedavi erken aşamalarda kolay iken hastalık ilerledikçe ve kalıcı hasarlar oluştukça zorlaşır fakat ilerleyişi engelleme anlamında önemlidir. Saptanan her hasta, her aşamada tedavi edilmelidir.

Eğer şüpheli gördüğünüz bir cinsel temas öykünüz var ise tarama testi yaptırmayı lütfen ihmal etmeyin. İhmal etmeyin ki, var ise hasar oluşturmadan erken aşamada saptanıp tedavi edilebilsin.

En önemlisi elbetteki korunma. Tek partnerli yaşam sifiliz gibi pek çok hastalıktan da korunmayı sağlayacaktır.

Sağlıcakla kalın.