Brusella bakterisi ile hayvanlardan insanlara bulaşan, sıklıkla çiğ sütten yapılmış peynirden bulaştığı için halk arasında peynir hastalığı olarak da bilinen bir hastalıktır. Koyun, keçi, inek, manda, domuz ve köpeklerde hastalık yapabilen farklı türleri mevcuttur.

Ahır tozlarında 6 hafta, suda 10 hafta, düşük yapmış hayvan fetüsünde 75 gün, enfekte çiğ sütten yapılmış dondurmada 30 gün, çiğ sütten yapılmış yağda buzdolabında 5 ay, %10 tuz içeren salamura peynirde 45 gün, %17 tuz içerende ise 30 gün yaşayabilen bir bakteridir. Hücre içinde çoğalır ve 60 derecede 10 dakikada tahrip olur. Bu nedenle çiğ sütten yapılan ürünler tüketilmeden önce belirli bir süre bekletilmeli ya da mümkünse çiğ süt yerine kaynatılmış veya pastörize edilmiş süt kullanılmalıdır.

Hasta hayvanların etleri, süt ve süt ürünleri (tereyağı ve peynir), vücut sıvıları ve gebelik materyalleri ile bulaşma meydana gelmektedir. Hayvanlarla yakın teması olan insanlarda (veteriner ve çiftçi gibi) veya süt ve süt ürünlerini taze tüketenlerde daha yüksek oranda görülür. Yoğurt ile bulaşma söz konusu değildir.

Brusella ağız yolu ile alındıktan sonra karaciğer, dalak, kemik iliği ve özellikle büyük eklemler ile omurlarda yerleşir ve bulunduğu yer ile ilgili şikayetlere neden olur.

Kuluçka süresi yaklaşık 2-4 haftadır fakat bir kaç aya kadar uzayabilir. Hastalar sıklıkla ateş, bel ve sırt ağrısı, kalça eklemi ağrısı, halsizlik, gece terlemesi gibi şikayetlerle gelir. Ateş, gece terlemesi, eklem ağrıları ve hayvan besleme ya da çiğ sütten yapılmış peynir, tereyağı gibi süt ürünleri tüketme öyküsü neredeyse tüm hastalarda bulunur ve tipiktir.

Tüm organları ve eklemleri tutabilir. Daha çok kalça, omur ve diz eklemleri tutulur. Omurların tutulumu ile oluşan spondilit dediğimiz tablo genellikle hastalığın 1-2. ayında ortaya çıkar ve vakaların %40-50’sinde görülür. Ciltte döküntü, bulantı-kusma, karaciğer-dalak büyüklüğü, kalp tutulumu, menenjit, kadın-erkek genital sistem tutulumu yapabilir.

Tedavi olarak en az 6 hafta süre ile antibiyotikler verilir ve organ tutulumlarına göre tedavi süresi belirlenir.

Bulaşmayı engellemek için insanlarda kullandığımız bir aşı mevcut değildir. Çiğ süt ve çiğ sütten yapılmış ürünleri kullanmamak, sütü mutlaka kaynatmak, pastörize edilmiş ürünler tüketmek, iyi pişirilmemiş et tüketmemek, hasta hayvanlarla temastan kaçınmak, özellikle hayvan doğumlarında eldivensiz temas etmemeye özen göstermek gerekir. Hayvanlarda düşüklere neden olur ve hasta hayvanlardan insanlara bulaşmayı engellemek için hayvanların da mutlaka tedavi edilmesi gerekir.

Sağlıcakla kalın.