İyi pazarlar değerli okurlarım, Bu hafta hamileliğin erken
dönemlerinde başlayan ve bazı durumlarda önemli sağlık problemlerine neden olan
bulantı ve kusma şikayetine değineceğim.
Gebeliğin başlangıcıyla birlikte ilk haftalarda ortaya çıkan
sabah bulantısı kanda gebeliğe bağlı yükselen beta HCG ismini verdiğimiz ve
gebelik ürünleri tarafından salgılanan bir hormona bağlı olarak ortaya
çıkmaktadır. Bu hormonun hızlı yükselişi yaklaşık altı ila sekizinci gebelik
haftalarında başlayarak onikinci haftada pik düzeyine ulaşır. Bu nedenle
bulantı kusma şikayeti gebeliğin altıncı haftasında başlayarak ve onikinci
haftasından sonra azalır.
Aşırı bulantı kusma tedavi gerektirir!
Gebelikte görülen sabah bulantıları ve hafif kusma şikayeti
her zaman tedavi gerektirmez. Yaşam tarzındaki bir takım değişiklikle bu
şikayetlerin hafiflemesini sağlayacaktır. Ancak şiddetli bulantı kusma ile
birlikte beslenme bozuklukları ve aşırı kilo kaybı oluşursa mutlaka tedavi
gerekir.
Tedavide ilaç tedavisinden fayda gören anne adayları olmakla
birlikte çok dirençli olgularda hastanede yatarak tedavi gerekebilir. Özellikle
belirgin sıvı açığı olan ve beslenemeyen hamilelerin mutlaka yatırılarak
tedavisi gerekmektedir.
Gebelikte aşırı bulantı kusmanın nedeni kesin olarak
bilinmemekle birlikte bir takım risk faktörleri mevcuttur. Anne adayının
psikolojik durumu bulantıyı tetikleyebilir. Aile içi çatışmalar, istenmeyen
gebelikler, anne adayının içinde bulunduğu stresli ortam en önemli nedenler
arasındadır. Ayrıca ikiz gebeliklerde daha yüksek oranda bulantı kusma görülür.
Gebeliğe eşlik eden tiroid hastalıkları ve üzüm gebeliği gibi gebelik
komplikasyonları da bulantı kusmaya neden olur.
Beslenme alışkanlıklarını değiştirmek faydalı olabilir.
Gebelikte koku hassasiyeti artar özellikle mutfak gibi koku
yoğunluğunun fazla olduğu ortamlarda yemek yemek rahatsız edici olabilir.
Kişinin kendi pişirdiği yemeklerin kokusu rahatsız edebilir bu nedenle
iştahsızlık artabilir. Yemek yenilen ortamın düzenlenmesi ve gerekirse aile
desteği alınması faydalı olacaktır. Öğün sayıları arttırılarak miktarlar
azaltılabilir. Yani sadece üç ana öğün yerine ara öğünler eklemek ve yenilen
porsiyonu azaltmak bulantı hissini baskılayabilir. Ağır yemeklerden kaçınmalı
protein oranı yüksek atıştırmalıklar ara öğünlerde tüketilmelidir. Özellikle
sabah bulantılarında yataktan kalkmadan tuzlu kraker gibi atıştırmalıklar
tüketmek mide rahatsızlıklarını baskılayabilir. Baharatlı ve yağlı yiyecekler
sindirilmesi zor olduğu için tüketilmemelidir. Aç karnına su içmek sıvı
tüketmek de bulantı şikayetini tetikler. Katı gıdalar tüketildikten sonra sıvı
alınmalıdır.
Ne zaman doktora başvurmalı ?
Aşırı bulantı kusma ve kilo kaybı mutlaka hekim tarafından
değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir. Gebeliğin ilk üç ayında iştahın
azalmasına bağlı kilo alamamak beklenilen bir durumdur. Ancak kilo kaybı mevcut
ise mutlaka nedenleri detaylı değerlendirilmelidir. Gün içinde aşırı bulantı
kusma ve beraberinde belirgin sıvı kaybı mevcut ise halsizlik baş dönmeleri,
göz kararmaları yaşanıyorsa sıvı takviyeleri yapılmalıdır. Bulantı kusma sonrası
kan geliyorsa aşırı öğürmeye bağlı yemek borusunda yırtıklar oluşabileceği
unutulmamalıdır. Anne adayının bulantı
kusma şikayeti genellikle ilk üç ay içinde sonlanır. Ancak bazı dirençli
durumlarda tüm gebelik boyunca devam edebileceği unutulmamalıdır.
Vitamin takviyeleri özellikle B6 vitamini bulantı kusma
tedavisinde sıklıkla kullanılır ve oldukça faydalıdır. Ancak vitamin
takviyesinin yetersiz olduğu durumlarda hekim tarafından uygulanacak ilaç
tedavilerine geçilmelidir.
Konu ile ilgili merak ettiklerinizi sormak ve daha fazla
bilgi almak için prof.dr.yesimbayoglutekin instagram hesabından bana
ulaşabilir. www.prof.dr.yeşimbayoğlutekin
web sayfasından güncel bilgileri takip edebilirsiniz.