SON DAKİKA
SON DAKİKA


Orhun kitabelerinden
19.01.2024

     Orhun Kitabeleri; Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları olarak adlandırılır. Eski Türkçe ile, Göktürkler tarafından; Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile yazılmış yapıtlardır. Birçok kişi ilk Türkçe yapıt olarak bilse de ilk Türkçe yapıt Çoyr Yazıtıdır.

     Yazıtlarda, bu abidelerin sonsuzluğa kadar kalması temennisi ile "Bengü Taşlar" denmiştir. Yazıtlar; Moğolistan’da Orhun Vadisi’nde yer almaktadır ve 1889 yılında bulunmuşlardır. Bu yazıtlar II. Göktürk Kanlığı’na aittir ve MS. 8. Yüzyılın başlarında yazılmıştır.

     Orhun yazıtları; Türkçenin tarihsel süreçteki gelişimi, gramer yapısı ve bu yapının değişimiyle ilgili önemli bilgiler verir. Ayrıca Türklerin devlet anlayışı, devlet yönetimi, kültürel ögeleri, yaşantıları, değerleri, komşuları ve soydaşları ile olan ilişkileri, sosyal yaşantıları ile ilgili önemli bilgiler verir.

     Bilge Kağan‘ın, bu Kitabelerde yer alan ve günümüzde bile geçerliliğini ve önemini yitirmeyen, çok değerli ve ders niteliğindeki sözleri şöyledir;

-Töre tekdir. Kim ki töreye uya, kutlanır. Kim ki töreye kıya, katlanır.

-Her er eşine, atına, pusatına sahip çıkacak.

-Ana, babaya ve ataya tazim durulacak.

-Er kişi yalan söylemeyecek.

-Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek.

-Cenkten beri duran ya da kaçan tamuya (cehenneme) uçacak.

-Aman dileyene kılıç üşürülmeyecek, sığınana arka dönülmeyecek.

-Baş kaldıranın başı alınacak, hak isteyenin hakkı verilecek.

-Kimse kimseye üstünlük taslamayacak. Ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak.

-Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak.

-Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak.

-Kızı isteyen, kağan da olsa, bey de olsa; kız istediğine verilecek.

-Gereksiz yere ağaç kesmeyeceksin, suyu kirletmeyeceksin.

-Bilmeyip de bildim demeyeceksin. Bilene danışacaksın.

-Kusur görmeyecek, kusur aramayacaksın.

-Güçlüyken affet, zayıfken sabret.

-Yaptığın iyiliği unut, yapılan iyiliği unutma.

-Her ne edersen et, yargılanacağını her daim akılda tut.

-Milletine yaban kalma. İpeğin iyisine, sözün güzeline kanma, onlara boyanma.

-Kağan odur ki, adaleti üstün tutsun, töreyi yaşatsın. Töre yok olursa İl yok olur. İl olmazsa budun kul olur.

Hepimize Hayırlı Cumalar.

© 2020 www.karadenizgazete.com.tr | Karadeniz Gazetesi bir Güçlü Ticari Ve Sınai Ürünler Pazarlama Ticaret Ve Sanayi Anonim Şirketi ‘dir.

Giriş Yap