Gerçekten yok! Her geçen yıl yeni sorunlarla karşı karşıya kalan fındık üreticisi bu sezonda olmayan ürününün sıkıntısını yaşıyor. Doğu Karadeniz’de başlangıçta sahil kesimde olmayan fındık, şimdilerde orta ve yüksek kesimlerde de dökülmeler sebebiyle görünenden çok daha az olacak gibi. Özellikle sahilde fındık bahçelerinde görülen hastalıklar, küllenme ve bakımsızlık gibi sebeplerle rekoltesi her geçen yıl gerileyen fındık bu yıl hiç yok denecek kadar az.

Tüm bu olumsuzluklar yetmiyormuş gibi birde yapılaşmanın baskısı altına giren fındık bahçeleri özellikle sahil kesimde boy boy yükselen konut bloklarıyla kuşatma altında. Ne kadar etkilidir bilinmez ama bu aşırı konutlaşmanın da fındık bahçeleri üzerinde baskıya ve strese neden olduğu söylenebilir. Her geçen yıl fındık bahçelerine daha az ilgiyle sahip çıkan fındık üreticisinin ilgisizliği de çabası. Yeni nesil bahçeye hiç girmek istemezken, bakımsızlık ve ilgisizlik fındık bahçelerinin ekonomik getirilerini de her geçen gün azaltıyor. Kendi bahçesini işlemeyen, bakmayan üreticimiz artık tüm hizmetleri dışarıdan işçilere yaptırıyor. Daha çok yabancı ve mevsimsel işçilerin çalıştırılması fındıktan gelecek ekonomiyi de her geçen gün daraltıyor. Bu daralma fındığa ve bahçeye olan ilgiyi de her geçen gün uzaklaştırıyor. Tüm bu sebeplerle değersizleşen ve gözden düşen fındık tarımı böyle giderse yakın gelecekte bölgemizden tamamen silinebilir. Yani tehlike büyük. Ülkemizin en önemli tarım ihraç ürünlerinden olan fındıkta dünya üretiminin yüzde 75’i de bizim elimizde. Ama bu şekilde devam ederse bu önem ve büyüklük başka bölgelere ya da ülkelere kayabilir.

Gerek fındık tarımıyla gerekse fındık sanayisiyle ilgili yeni tedbirler ve projeler hayata geçirilmezse bu yıllarda olmayan fındık yakın gelecekte hep yok olabilir. Üreticiyi tekrar fındığa yöneltecek destek ve tedbirler acilen alınmalıdır. Yeni politikalar ve teşvikler bölgesel bir ürün olan fındığı yeniden değerli kılmalıdır. Destekleme alımları ve fiyatları istikrarlı hale getirilmelidir. Fiskobirlik başta olmak üzere, fındık sanayisini ürüne yönelik üretime yönlendirmelidir. İhracat çeşitliliği artırılmalı, sadece iç fındıktan ziyade yarı mamul ürünlerin ihracatına ağırlık verilmelidir. Çikolata sanayisinin vazgeçilmezi olan fındık değerli bir sanayi ürünüdür.

Fındık üretimini çıkmaza sokan bir diğer sıkıntıda miras yoluyla her geçen gün parçalanan küçülen fındık bahçeleridir. Miras yoluyla neredeyse bir dönümün altına düşen hisselerle çerezlik dahi fındık alamayan üretici artık bahçesine hiç bakmamaktadır. Hisselerin toplanması ve fındıkla ilgilenecek bir aile ferdinde bahçenin kalmasıyla ilgili yapılan çalışmalar var. Ancak çok yaygın değil ya da pek bilinmiyor. Devlet bu anlamda teşvik edici ve kolaylaştırıcı olursa miras yolu ile bölünmeler azalacağından bahçeye ve üretime olan ilgi de artacaktır.

Günümüzde çıkmaza girmiş gibi gözükse de fındık önemli bir üründür ve doğru politikalarla tekrar değer kazanabilir. Bugün az belki ama yarın yok olmaması için şimdiden bir şeyler yapmak gerek…