Cumhuriyetin kuruluşundan sonra ulus olarak Türkçeyi daha iyi konuşmak için 12 Temmuz tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla "Türk Dili Cemiyeti" adı ile bir dernek kurulmuştur. Kurucuların hepsi de milletvekiliydi ve tanınmış edebiyatçılardandı. Türk Dil Tetkik Cemiyeti'nin amacı; Türk dilinin özünü ve zenginliğini meydana çıkarmak, yeryüzündeki diller arasında gerekli yüksekliğe eriştirmek, neşir ve tamim edilerek dilimizin yayılmasını sağlamaktı. Atatürk’ün sağlığında 1932-1934-1936 yıllarında yapılan üç kurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş hem dil siyaseti belirlenmiş hem de ilmi bildiriler sunulup tartışılmıştır. 26 Eylül-5 Ekim tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan 1.Türk Dil Kurultayı sonunda kurumun "lügat, gramer" çalışmalarını sürdürmesi kabul edilmiştir. 1934 yılında yapılan kurultayda cemiyetin adı "Türk Dil Araştırma Kurulu" 1936'daki kurultayda "Türk Dil Kurumu" olmuştur. Türk Dil Kurumu 1940’da Bakanlar Kurulu kararıyla kamu yararına çalışan dernekler statüsü kazandı.1951 yılında bütçe görüşmelerinde kurumun ödeneği kesildi. Bir başka yapı değişikliği 1982-1983 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 1982'de kabul edilen ve şu anda da yürürlükte olan Anayasa ile Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu bir anayasa kuruluşu olan kurum çatısı altına alınarak devletleştirilmiş ve dernek tüzel kişiliklerine son verilmiştir. Türk Dil Kurumu'nun kuruluşuyla birlikte çağdaş Türkçede Atatürk’ün öncülüğünde özleştirme akımı başlamıştır. Atatürk’ün ölümünden sonra öz Türkçe akımı Türk aydınları arasında sürekli tartışılan bir konu olmuştur. Atatürk ölmeden önce vasiyeti ile mal varlığının bir kısmını Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu'na bağışlamıştır. 1983 yılında bu kurumlar devletleştirilerek çiğnenmiştir.