Bana göre bütün Türkiye’de ve özellikle bizim Karadeniz’in dağlarla sıkıştırılmış büyük şehirlerinde çok ciddi hava kirliliği sorunu var. Türkiye’ye sık sık gelip giden bir gözlemci olarak bunu size rahatlıkla söyleyebilirim. İşin en tehlikeli tarafı ise hava kalitesi zamanla yavaş yavaş kötüye gittiğinden birçoğumuz ortama alışıp işin ciddi boyutunu göremiyoruz. Kış aylarına girdiğimiz şu dönemde dikkat ederseniz hava kalitesi düşüyor. Öyle zaman geliyor ki artık gözlerimizi bile açamaz duruma geliyoruz.

Biraz yapılan ölçümlere göz atayım dedim ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığımıza bağlı ölçüm ağlarından toplanadan kirlilik değerlerine baktım. Bazı bölgelerde, ölçümlerimiz maalesef kullanışsız durumda ama bazı bölgelerde her kış artan kirliliği görmek çok kolay. Mesela Trabzon’da son 10 yılda en kirli hava 2016-17 kış sezonu. Geçen kış Trabzonda gün içerisinde yaklaşık (kabaca) 7-8 saat tehlikeli dozlarda havayı soluduk. Maruz kaldığımız süre bir saat değil, bir gün de değil, çok daha uzun süre. Günlerce bu böyle oldu. İşte kirli havanın tehlikesi de burda. Temiz bir havada, günde bir paket sigara içen birisi ile, geçen kış Trabzon’da kömür dumanına maruz kalan birisi aşağı yukarı aynı miktarda kirliliğe maruz kaldı. Kabaca böyle bir benzetme yapabiliriz.

En büyük tesellim bölgemizde yağmurun bol oluşu çünkü yağmur artan kirliliği biraz da olsa hizaya getiriyor. Bazı kirlilikler yağmurla beraber atmosferden yıkanıyor. Bazen bu proses asit yağmurlarına da sebep oluyor ama olsun napalım? Asit yağmurları bu denli fosil kaynaklarının tüketildiği bölgemizde olağan bir durum. Merak edenleriniz varsa turnusol kağıdı alın ve bu kış günlerinde yağmur suyuna batırıp ölçün. Göreceksiniz ki yağmur suyu normalden daha asitik. Bazı aşırı durumlarda asitik yağmurlar bitki örtüsüne de oldukça zararlı olabilir. Soğuk ve kuru geçen bir kış boyunca aşırı derecede üretilen kirlilik bölgedeki tarım ve ormanları çok olumsuz etkileyebilir asit yağmurlarıyla. Çok yağmur ve az soğuk heralde bizim için ideal kış sezonumuz oluyor bu durumda. Yani sıcak olsun ki çok fazla kömür yakmayalım, yağışlı olsun kirli havayı çok fazla birikmeden temizleyelim.

Önümüzdeki kış, tahminlere göre sıcak ve normal seviyede yağışlı görünüyor. Yani içinde bulunduğumuz durumda en iyi kış böyle geçmeli diyebiliriz. Tabii ki bu genel bir bakış. Bir de kısa dönemler içerisinde neler oluyor onları izlemeliyiz. Eğer bir hafta gibi bir süre içinde merkezde yağmur yağmamışsa, bence hemen bavulunuzu hazırlayın, köylere kaçın ve merkeze yağmur yağana kadar da inmeyin.

Uzun dönemde bizleri nasıl riskler bekliyor derseniz öncelikle genel sağlık ve yaşam kalitesi yönünden büyük riskler ihtimal dahilinde. Bunun yanında büyük şehirlere yakın tarım ve orman alanları yok olma ya da tamamen değişme riski taşıyor. Arabanızın boyasından fındığınızın ya da çayınızın randımanına kadar riskler var. Bir an önce temiz yakıtlara doğru süratle geçmemiz dileğiyle.

Saygılar