Bundan birkaç gün önce Maçka'daki Galyan Deresi'nin ıslah çalışmalarıyla ilgili okuduğum haberin başlığında "Hay sizin yapacağınız işe" altbaşlıkta ise "Taşkın koruma derken doğayı katlettiler" yazıyordu. Bu başlık aynı zamanda haberin çok güzel bir özetiydi de. Haberin içeriğinde derenin eski ve yeni halleri birlikte verilmişti. Her iki fotoğrafa baktığım zaman içim cız etti. Bir Maçkalı olarak çocukluğumuzun geçtiği Galyan Deresi ıslah çalışması adı altında ne hale getirilmişti.Maalesef, bir taraftan aşırı derece yapılan HES'ler bir taraftan ıslah projeleri derelerimizi perişan etmiş durumda. Can suyu bile doğru dürüst verilmiyor. Maçka Deresi, Küçükdere, Manahos Deresi, Karadere, Yanbolu Deresi, Kanalima Deresi, Solaklı Deresi, Balaban ve diğer derelerimizin hepsinde ıslah çalışması yapıldı. Ama derelerimiz adeta sur gibi yükselen beton bloklar arasına hapsedildi ve çevresinden soyutlandı. Dere-insan ilişkileri yok edildi. Hatta bazılarının hem kenarlarına hem de tabanına yani dere yatağına yatay betonlar dökülüyor. El insaf yahu...

DSİ'YE SESLENİYORUM

Buradan DSİ'ye sesleniyorum. Lütfen dere ıslah ve taşkın-koruma projelerinizi gözden geçirin. Karadeniz'de bir tane doğal deremiz kalmadı. Bu konuda lütfen uzmanları, çevre örgütlerini dinleyin. Siz ıslah çalışması yaptıkça ve bütün derelere el attıkça Karadeniz bölgesinde sel, heyelan ve su baskınlarında gözle görülür bir artış oldu. Oysa siz bütün derelerimize bunları önlemek için proje yaptınız. Neden bunca projeden sonra sel ve heyelanlarda artış oldu hiç düşündünüz mü? Demek ki bir şeyler yanlış yapılıyor! Derelerimizin altını, üstüne getirerek bütün doğallığını bozdunuz. Islah çalışması demek, derelerin doğallığını bozup onları başka bir yapıya dönüştürmek demek midir? Eskiden derelerimizin etrafında yüksek istinat duvarları yoktu. Çoluk-çocuk gider derelerin keyfini çıkarırdık. Şimdi ise derelerimizin etrafına yapılan yüksek beton duvarlar nedeniyle değil dereye girmek, dereye inmek bile mümkün değil. Ne yaban hayvanları dereden su içebiliyor, ne de vatandaşlar dereden istifade edebiliyor. Artık derelerde ne yüzebiliyoruz ne de ayağımızı sokup serinleyebiliyoruz.

BU ISRAR NEDEN?

DSİ bütün dünyada terk edilen dere ıslah projelerini neden hâlâ ısrarla devam ettiriyor? Ve çevreci, doğayla barışık, güzel görünümlü projelere yönelmiyor. Dereleri ıslah etmek demek onları betonlaştırmak anlamına gelmez. Örneğin eskiden derelerin her iki tarafına büyük taş bloklar yatay (V) şekilde konularak dereler ıslah edilirdi. Sel ve su taşkınları da yaşanmazdı. İnsanlar ve hayvanlar rahatlıkla bu taş bloklardan dereye inip istifade edebiliyordu. Şimdi ise derelerimiz adeta sur gibi yükselen çirkin beton bloklar arasına hapsedilerek çevreyle olan bütün bağlantısı koparılıyor ve dere yatakları daraltılıyor. Aşırı yağmurlarda da daraltılan dere yatağına sığmayan sular sellere, taşkınlara neden oluyor. Lütfen derelerimizin yataklarını daraltmayın, onları çevreci yöntemlerle ıslah edin. Umarım bütün bunlardan sonra gerekli dersleri çıkarıp bütün önlemler alınır. Hiç olmazsa geriye kalan derelerimizi kurtaralım.