Türkiye neden Suriye konusunda bu kadar hassas?

Özellikle son günlerde El Bab’dan gelen şehit haberlerini duydukça bir yandan içimiz yanarken bir yandan da bu soru daha çok gündeme gelmeye başlıyor...

Şu bir gerçek ki Türkiye güneydoğu sınırlarında yaşanan gelişmelere kayıtsız kalamazdı...

O sınırları DEAŞ ve PKK’nın yan kolu PYD’ye teslim ederek harakiri yapamazdı...

Yaparsa ülke güvenliğinin büyük bir tehlike arz edeceği, bu tehlikenin Türkiye’nin toprak bütünlüğünü riske atacak boyutlara gelmesinin kaçınılmaz olduğu bir gerçektir.

O nedenle Suriye konusunun iç politikaya malzeme edilmemesi gerekir.

Yani Suriye sınırları Türkiye için yaşamsal önem taşımaktadır...

Bu noktada uluslararası uzmanların önemli yorumları da var.

Onlardan biri de Prof. Dr. Beril Dedeoğlu.

‘Suriye, Türkiye, İran ve Rusya için neden önemli?’ noktasında çok önemli bir analizi var. Kendi analizimle onu da harmanlayarak sizlerle paylaşmak istiyorum:

***

Şu bir gerçek ki Astana’da, Suriye’nin geleceği açısından son derece önemli bir viraj dönüldü.

Rejim, ilk kez çatıştığı muhaliflerle aynı masaya oturdu. Ateşkes konusunda uzlaşıldı. Üstelik ateşkesin garantörü de Şam değil, Rusya, Türkiye ve İran olması son derece önemli oldu...

Dünyada ses getirdi...

ABD’nin devre dışı kalması şaşkınlık yarattı.

Suriye’nin çok din-mezhepli, çok etnili ve ulusal bütünlüğünü koruyan bir devlet olarak kalacağının ilan edilmesi Türkiye’nin istediği gibi oldu.

Bu, Esad’ın kent ve bölgelerin sosyolojik dokusunu zorla değiştirme siyasetinin ve olası bölünme senaryolarının sonlandırıldığı anlamına geldi.

Tarafların vekalet savaşlarına son vermelerini ima eden Astana görüşmeleri, aynı zamanda İran ve Esad güçleri ile Türkiye’nin karşı karşıya gelme riskini bertaraf etme çabasını da içerdi.

Türkiye’nin ağırlığını koyarak ABD’nin baskısına rağmen PYD’yi oyun dışında bırakması da başarı oldu... Çünkü PYD demek PKK demek.

Astana’da alınan kararlar, Türkiye’nin beklentileri açısından son derece yararlı olurken ayrıca Türkiye’yi Suriye’nin geleceğinde, hem siyasi hem de insani düzlemde etkili bir oyuncu haline getirdi.

Ülkemiz için söz konusu güvenlik ise Suriye müzakerelerinin Türkiye’nin beklentilerini karşılar biçimde sürmesi, öncelikle Türkiye’nin güvenliği açısından önemli oluyor...

Çünkü şu bir gerçek ki Suriye’de istikrarsızlık sürdükçe, PKK ve DEAŞ gibi örgütlerin saldırılarına açık hale gelen Türkiye’nin bir yandan da yeni göç dalgaları riskiyle karşılaşma ihtimali bulunuyor...

Dolayısıyla Suriye’nin istikrara kavuşması, Türkiye açısından kendisine bir alan açma meselesi değil, başkalarının kendilerine açtıkları alanlardan geri çekilmesi ve Türkiye’yi tehdit eden unsurların bertaraf edilmesi meselesidir.

Yani söz konusu vatan beyler!

***

Bu çerçevede İran ve dolayısıyla Esad’ın geri çekilen bir pozisyonda olduklarını belirtmek gerekiyor.

İran, “dövüşerek geri çekilme” yoluna Rusya tarafından zorlandıysa da, artık daha fazla ilerleme olanağı kalmadığı için de duruma razı olmuş gözüküyor.

Razı olduğu durum ise en azından bir süre daha Suriye’nin başında Esad’ın kalması karşılığında geri çekilme.

Kabul etmek gerekir ki, Suriye’nin istikrara kavuşması İran açısından da bir güvenlik meselesi. Ancak İran açısından risk, terör ya da göç değil.

Risk, tıpkı Türkiye için olduğu gibi, Suriye’nin bölünme veya iç savaş ortamında Türkiye ile karşı karşıya gelme ihtimali.

Üstelik böyle bir durumda Türkiye’nin yanında yer alabilecek başka devletler de olabilir ve İran açısından risk, tehlikeye dönüşür.

***

Peki Rusya için neden önemli?

Suriye, Türkiye ve İran açısından yaşamsal güvenlik sorunu iken, Rusya için aynı durum söz konusu değil. Rusya için Suriye bir risk değil fırsat konusu.

Ukrayna’daki Rus genişlemesi sonrasında Moldova ve Bulgaristan başta olmak üzere bir dizi ülkede “Rus yanlısı” eğilimlerin iktidarlara gelmesi, Orta Asya’da Çin-Rus dengesini kollayan ülkelerin giderek Rusya’ya meyletmeleri, Kosova’daki Sırpların yeniden silahlanmaya başlamaları ve Suriye’de Rusya’nın bir kaptana dönüşmesi, bu ülkenin ne ölçüde alan genişlettiğini göstermeye yetiyor!

***

Putin kartlarını çok iyi oynuyor.

Türkiye ile son süreçte kol kola girmesi sadece Türkiye’nin değil Rusya’nın da elini güçlendirdi...

Bu bir gerçek.

Normalleşme sonrasında Türkiye’nin Suriye’deki pozisyonunu güçlendiren Rusya’nın ABD-Türkiye gerilimlerini de kendi lehine kullandığı, Türkiye’nin “Batı’ya kızgın” halini değerlendirdiğini ve kendi yanına çekebileceği bir ülke daha olduğu yolunda hesaplar yaptığını düşünmek mümkün.

Rusya’nın Birleşik Krallık’ın yüzyıllardır uyguladığı bir politikayı neredeyse aynen, ancak farklı araçlarla ve gayet başarılı biçimde uyguladığı söylenmeli. Kim bilir belki son dönemlerde İngiltere’nin Türkiye ilgisi tam da bu nedenle artmıştır.

***

Bakın!

Türkiye’nin değerini bilmeyen bir ülke varsa bilin ki o ülke inanın biziz!

Çünkü ülkede etken olan birtakım çevreler uzun yıllardır damarlarından bağımlılık şırıngasını yiyerek başta ABD’ye hizmet ederek ‘Yapamayız, edemeyiz, gücümüz ne?’ diye bu ülkeye sürekli inançsızlık pompalayıp durdular.

Yani uşak olarak yaşamayı çare gördüler.

Ama o devirler bitti...

Yazımın başında da belirttiğim gibi El Bab’dan gelen şehit haberleri hiç kuşkusuz içimizi yakıyor.

Ama güneydoğu sınırımızda Suriye’de yaşanan gelişmelere Türkiye olarak kayıtsız kalmamız mümkün değil.

Çünkü;

Mesele ülke güvenliği...

Mesele toprak bütünlüğü...

ABD’nin dünyanın bir ucundan ilgilendiği Suriye’de yaşananlara Türkiye neden kayıtsız kalsın?