Koalisyon kurulması ile ilgili konumuza meşhur bir Azeri atasözü ile başlayalım: “Aras nehri her zaman kütük getirmez.” Evet, sandıktan her zaman iktidar çıkmaz. O zaman partilere düşen, uzlaşmaya giden yolu açmak. Meclis Başkanlık Divanı’nın seçilmesinden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan, AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’na hükümeti kurma görevini verdi. HDP ve MHP birbirlerine kapıları tamamen kapattığı için gündemde AK Parti’siz bir koalisyon gözükmüyor. Davutoğlu, koalisyon görüşmelerine 13 Temmuz 2015 Pazartesi günü CHP ile başlıyor. Gerçek olan oyun kurucu AK Parti. Her ne kadar seçim sonuçları muhalefeti yüzde 60, iktidarı yüzde 40 yapmışsa bile, siyasetin matematiği ve dili muhalefet partilerinin hükümet olmalarına yetmiyor.

ŞANSINI KAYBETTİ

Muhalefetin bu noktaya gelmesinin nedeni toplum dinamikleridir. Yüzde 60'lık oy oranı, kendi içinde birleşerek iktidarı AK Parti'nin elinden alamıyor. AK Parti’siz koalisyon ihtimali yok görünüyor. Seçim sonuçlarının ardından CHP, ilk günlerde CHP-MHP-HDP işbirliğiyle kurulacak bir koalisyon ihtimalini gündeme taşıdı. Ancak bu formül çok kısa bir süre içinde şansını kaybetti. Hem MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli hem de HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş birbirlerinin içinde olduğu herhangi bir işbirliğine kapıları kesin bir dille kapattı. Bu durumda AK Parti'siz bir hükümet kurulma seçeneği ortadan kalkmış oldu. Ahmet Davutoğlu’nun bu doğrultuda kapısını ilk çalacağı parti, ana muhalefet partisi olduğu için Cumhuriyet Halk Partisi olacak. Davutoğlu’nu AK Parti heyeti ile eşit sayıda bir CHP heyeti karşılayacak.

SUÇ UNSURLARI

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu partisinin AK Parti ile kurulabilecek olası bir koalisyona bakışını, 25 Haziran günü Cumhuriyet Gazetesi’ne anlattı. Partisinin daha önce açıkladığı 14 ilkeyi gözeterek masaya oturacağını söyleyen Kılıçdaroğlu’nun verdiği “Rövanşist olmayacağız” mesajı, iki parti arasında diyalog kanallarının diğer partilere göre çok daha açık olduğu yönünde algılandı. Kılıçdaroğlu koalisyon kurulması durumunda MİT tırları ya da 17-25 Aralık dosyalarının Meclis’e gelmesinin zaman alabileceğini söyledi. “Bu, normal akışı içinde parlamentoya gelmeli ve gerçekten hukuk kuralları içinde gelmeli. Yeni deliller, suç unsurları çıkmalı ki; sağlıklı bir şekilde, önyargısız oturulup görüşülebilsin, tartışılabilsin. Öbür türlü vatandaşın aklında şu olmasın: “Bunlar geldiler, intikam hırsıyla hareket ediyorlar, bir rövanş alma hırsı ile hareket ediyorlar.”

KARŞILIKLI AÇIKLAMALAR

CHP lideri, aynı röportajda “Partinizin olmazsa olmazı nedir?” sorusuna ise, “Şundan herkesin emin olmasını isterim, DYP-SHP koalisyonundaki gibi iktidarın yedek lastiği ya da koltuk değneği bir CHP’yi asla ve asla kabul etmeyiz” yanıtını verdi. Kılıçdaroğlu’nun “Rövanşist olmayacağız” mesajını Başbakan Davutoğlu, “Kılıçdaroğlu’nun ifadelerini son derece olumlu buluyorum” sözleriyle değerlendirdi. İki parti arasındaki bu karşılıklı açıklamalar, seçim sürecinden sonra gelen ilk ılımlı değerlendirmeler olarak algılandı. AK Parti koridorlarında ise CHP ile ilgili iki çekince dile getiriliyor. Birincisi, CHP’nin içindeki farklı görüşlerden kaynaklanan “Koalisyonu hangi CHP ile kuracağız?” sorusuna yanıt bulunamaması. İkincisi ise AK Parti seçmenindeki “Türkiye’de yaşanan birçok sıkıntının kaynağı CHP” algısı. Hangi CHP ile görüşme yapılacak zaman içinde göreceğiz.

KOALİSYONUN ÖNEMİ

Başbakan Davutoğlu’nun görüşeceği diğer parti, seçimden yüzde 16’nın üzerinde oy ile çıkan Milliyetçi Hareket Partisi. Seçim gecesi koalisyon ihtimallerine sıcak bakmadığını dile getiren MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin tutumunda bir değişiklik yok. Bahçeli son olarak 8 Haziran günü Hürriyet Gazetesi'ne konuştu. Bahçeli seçimden sonra yaptığı değerlendirmelerde olduğu gibi AKP-CHP koalisyonunu işaret etti, koalisyon görüşmeleri kapsamında Davutoğlu'nu ziyaret ettiğinde ne diyeceklerini anlattı. "‘Sizinle çözüm süreci konusunda hiçbir birlikteliğimiz yok’ diyeceğiz. Ayrıca ‘17-25 Aralık konusu var’ diyeceğiz. ‘Saray'dan Çankaya'ya taşınma konusu var’ diyeceğiz. ‘Bunların haricinde çok konu var’ diyeceğiz. Ardından da ekleyeceğiz, ‘beraber koalisyon kurup, birbirimizi aldatmanın gereği yok’ diyeceğiz. ‘Koalisyon kurup birbirimizi karakol amiri gibi takip ettirmenin gereği yok’ diyeceğiz. Bu bakanlığı bu parti kontrol edecek, şu bakanlığı şu parti kontrol edecek... Böyle bir şey olabilir mi?" Görüşmede Davutoğlu'na Cumhurbaşkanı'nın ülkeyi kutuplaştırdığı mesajını da vermeye hazırlanan Devlet Bahçeli, tüm bunlara rağmen koalisyon kurulmasının Türkiye için önemli olduğunu da söyleyecek.

EN GEÇERLİ MODEL

"‘Tek başına iktidar olmadığına göre, bu sorunları çözecek bir koalisyon kurulmalı’ diyeceğiz. Bunun için de en geçerli model ‘AK Parti-CHP’ modelidir. ‘Bu modeli hayata geçirin’ diyeceğiz. Biz seçim gecesi söyledik, bize düşen ana muhalefettir. Böyle bir koalisyon modeli ortaya çıkarsa, biz Türkiye'nin yararına olan uygulamaları destekleriz. Yararına olmayan uygulamalara da muhalefet ederiz. Yapıcı bir muhalefet oluruz." MHP'nin AK Parti ile koalisyon kurmak için katı şartları var. Öncelikle çözüm sürecinin tamamen gündemden çıkarılması, atılan adımları telafi edecek yeni adımlar atılması partinin en önemli şartı. AK Parti tabanı ise CHP’den çok MHP ile koalisyon kurulmasını tercih ediyor ve “Tabanlar ortak, koalisyon kurulması daha kolay olur. MHP disiplinli bir parti. Karar alındığında aykırı ses çıkma olasılığı yok” değerlendirmesi yapılıyor. AK Parti’nin en zor koalisyon seçeneği HDP ile koalisyon kurmak.

SEÇİM KAMPANYASI

Neredeyse imkânsız gözüyle bakılan son seçenek ise Halkların Demokratik Partisi (HDP) ile koalisyon kurulması. HDP de, AK Parti de birbirlerine sıcak bakmıyor. HDP koalisyona kapılarını, seçimden önce miting meydanlarında kapattı. “Seni başkan yaptırmayacağız” sloganıyla seçim kampanyasını başlatan parti, seçim gecesi eşbaşkanların ağzından da bir kez daha AK Parti ile herhangi bir işbirliğine girmeyecekleri mesajını verdi. Ancak HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş, AKP-CHP koalisyonunun kurulması halinde şartlı ve sınırlı bir destek verebilecekleri mesajını verdi. Demirtaş, “AK Parti ve CHP bizim ilkelerimizi de kapsayacak şekilde bir ortak hükümet arayışına girerlerse, biz oluşacak hükümetin işini kolaylaştırırız. Destek veririz. Yeni anayasanın yapılması, çözüm sürecinin işlemesi için destekte bulunmaktan asla çekinmeyiz” dedi. AK Parti tabanının da en mesafeli durduğu seçenek HDP ile koalisyon. Başbakan Davutoğlu HDP ile de görüşecek ancak konuyla ilgili son açıklama AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ekrem Erdem’den geldi. Erdem, “Bu noktada AK Parti’ye ne düşüyorsa, kendine düşeni yapacaktır. Kiminle ortak noktayı buluşturabilirsek; bu CHP de olabilir, MHP de olabilir, bunlardan birisi ile koalisyonumuzu kurarız diye düşünüyoruz” dedi.

AĞIR ELEŞTİRİLER

Tüm bu seçeneklerden herhangi birinin seçim sonuçlarının kesin olarak açıklanmasından sonraki 45 gün içinde hayata geçirilememesi durumunda Türkiye’yi erken seçim bekliyor. Eğer koalisyon kurulamazsa Türkiye bu 45 günden sonra gelen 90 gün içinde yeniden sandık başına gidecek. 1999 milletvekili seçim sonuçlarında 5 parti meclise girdi. Hiçbir parti iktidar olacak çoğunluğu milletten alamadı. Hatırlatma yapalım: Demokratik Sol Parti 136 milletvekili, MHP 129 milletvekili, Fazilet Partisi 111 milletvekili, Anavatan Partisi 86 milletvekili, Doğru Yol Partisi 85 ve Bağımsızlar 3 milletvekili. CHP ve HDP barajı aşamadılar. Tam 9 hükümet senaryosu üzerinde duruldu. Hatta DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit’in eşi Rahşan Ecevit MHP’yi hükümet kurulması çalışmaları sırasında çok ağır eleştirmesine rağmen, DSP-MHP-ANAP koalisyonu kuruldu. Gerçekten bir koalisyon hükümeti kurulmak isteniyor mu? Yoksa erken seçim hazırlıkları mı yapılıyor? Millet samimiyet ölçüsünün kavramını iyi bilir. Erken seçim; tekrar seçim olursa, bu seçimin tekrarı gibi olur. Genel başkanlık koltuklarında oturmak cesaret ister.