Son yirmi yılda gündelik hayatın önemli bir parçası haline gelen alışveriş̧ merkezleri (AVM’ler), ürün çeşitliliği, hizmet kalitesi ve tüketicilerin tüm ihtiyaçlarına tek bir çatı altında cevap verebilme imkanının yanı sıra; kişilerin ve aile bireylerinin yaşam merkezi olmuştur. Büyük AVM’lerin bulundukları şehirlere renk ve canlılık katmakta olduğu konuşulsa da sanayileşme ve modernleşme süreçleri sonucu, üretici toplum yapısından, günümüz tüketim toplumuna geçişin bir yansımasıdır.

AVM’leri; çoğunlukla genç̧ ve orta yaş gruplar tarafından tercih edilen, cinsiyet ve gelir düzeyi farkı gözetilmeksizin, daha çok eğitimli kişiler tarafından ziyaret edilen mekanlar olarak da açıklamak mümkündür. Eskiden mahallemizin bakkal amcası, manav amcası, berber Dursun’u, kasap Ahmet’i, ayakkabıcı Ömer'i vardı. Şimdi bu nesillerinin can çekişmekte olan birkaç örnekleri kaldı.

Türkiye genelinde her ay bir yenisinin açıldığı modern alışveriş merkezlerinin geleceği çok parlak görünmese de şehirlerin sosyal dokusuna, alt yapısına, çarşılarına, esnafına zarar veriyor. AVM’de işyeri açmak isteyen perakendecinin kararsızlığı ve riskleri artıyor.

Değişik sektörlerdeki perakendeciler yeni inşa edilen alışveriş merkezlerinde yer alıp almama konusunda ikilem yaşıyor. Çünkü eğer açılan alışveriş merkezi ilgi görür ve işler iyi giderse sorun yok ama umulan gerçekleşmezse işletme masrafının ağırlığı yüzünden iflas edebiliyorlar. Artık biliyoruz ki AVM’ler çok masraflı ve çok obur işletmelerdir.

Kiralar ve aidatlar yüksek, mesaisi uzun olduğu için çalışan sayısı normalden fazla, dolayısıyla işletme masrafları da yüksektir. AVM’ler insanların cebindeki paraya çekmesi ile beraber yarattığı istihdam ise çalışanların bir ev geçindiremeyecek kadar az maaş aldıkları ve o maaşı da o AVM’den çıkmadan bitirdikleri düşünülürse pek de katkı olarak görülmüyor. Yerel esnaf kan ağlarken, büyük AVM açılışlarında boy gösteren siyasetçiler de kimsenin gözünden kaçmıyor.

Seçim zamanları esnafın kapısında oy dilenen o zatlar, her defasında AVM’lerin destekçisi olmuştur. Esnafın derdini çözmek yerine büyük alışveriş merkezi zincirlerini illere yığarak, yerel esnafı büyüklerin kucağına atmıştır. Esnafı köle yapan bu zihniyet, bakkalcılık ruhunu bitiren bu zihniyete söyleyecek bir sözünüz varsa, 16 Nisan’a çok bir süre kalmadığını hatırlatmak isterim. Esnaf da üretici de vatandaş da kendi kaderini kendisi belirleyecek. Benden söylemesi...