Eğitim öğretim hayatında bugünkü statüleriyle son 50 yıllık süreçte etkin bir şekilde faaliyetlerini sürdüren ve birçok kez kapatılmaları gündeme gelmesine rağmen sayıları 2008-2009 eğitim öğretim yılında 4 bini geçen dershaneler, 1 Eylül itibarıyla "tarihe" karışacak.Dershanelerin varlığı  Cumhuriyet öncesine kadar uzanıyor. Cumhuriyetin ilk yıllarında daha çok  yetişkinlere yönelik kısa süreli destek niteliğindeki kurslar olarak faaliyet  gösteren dershanelerin hedef kitlesi, ilköğretim ve ortaöğretimin  yaygınlaşmasıyla, notları düşük, bütünlemeye kalan, dışarıdan okul bitirmek  isteyen ve lise bitirme veya devlet olgunluk sınavlarına hazırlanan öğrencilere  hitap etmeye başladı.  

1960'lı yılların ortalarına kadar bu şekilde faaliyet gösteren  dershaneler, yükseköğretime talebin artması ve karşılanmaz hale gelmesiyle "bir  üst öğretim kurumuna giriş sınavlarına hazırlama" faaliyetlerini artırdı. Bugünkü anlamıyla hukuki statülerine 1965 tarihli ve 625 sayılı, 2007  tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ile kavuşan dershaneler,  özellikle 1970'lerle sayılarındaki hızlı artış nedeniyle sık sık tartışma ve  eleştiri konusu oldu. Dershaneler, 1981 yılı hükümet programında da eleştirilmiş,  kısa dönemde kontrol altına alınarak, uzun dönemde ise kapatılması gündeme  gelmişti. Daha sonra 16 Haziran 1983 tarih ve 2843 sayılı yasayla, yeni özel  dershane açılması yasaklandı. Mevcut dershanelerin ise 1 Ağustos 1984 tarihine  kadar kapatılmasına karar verildi ancak kapatılma ile yüz yüze gelen özel  dershanelerin yöneticilerinin birlikte hareket etmeleri o dönemde yeni kurulan  Özal Hükümeti üzerinde etkili oldu ve özel dershanelerin faaliyetini sürdürmesini  öngören 3035 sayılı yasa 11 Temmuz 1984 tarihinde kabul edildi.

Özel dershanelerin kapatılmayla karşı karşıya kaldığı bu süreç  sonrasında, dershane talebini azaltmak için lise ve üniversiteye geçiş  sınavlarının içeriği ve uygulama şekillerinde farklı dönemlerde değişiklikler gerçekleştirildi ancak ortaöğretim ile yükseköğretime geçişte sınavların varlığı  dershanelere ihtiyacın daha da artmasına sebep oldu.

ÖZEL OKULA DÖNÜŞTÜRÜLMELERİ...

Ortaöğretim ve yükseköğretime hazırlık dershanelerinin özel okullara  dönüştürülmesine ilişkin hedefler, 9. Kalkınma Planı'nda (2006) ve Milli eğitim  Bakanlığı Stratejik Planı'nda da yer aldı. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği  Örgütü'nün (OECD) 2007'deki temel eğitim ulusal raporunda da dershanelerin özel  okula dönüştürülmesi önerisi yapıldı. En son 2010'da yayınlanan MEB Strateji  Planı'nda dershanelerin okula dönüşümüyle ilgili arsa tahsisi, vergi muafiyeti  gibi teşvikleri içeren yeni mevzuat geliştirileceği ve bu doğrultuda 2014 sonuna  kadar özel dershanelerin yüzde 70'inin özel okula dönüştürülmesinin sağlanacağı  belirtilmişti. Erdoğan'ın 2012'de  Güney Kore ziyareti sonrası "kapatılmasına" ilişkin açıklamaları sonrası tekrar  gündeme gelen dershanelerin durumuyla ilgili 2012'de Milli Eğitim Bakanlığı'nın  fizibilite çalışmasında, dershanelerin yüzde 6,6'sının fiziki şartlarının özel  okul olmaya uygun olduğu belirlendi. Görüş ve öneriler doğrultusunda hazırlanan, Milli Eğitim Temel Kanunu  ile Bazı Kanun ve KHK'larda değişiklik yapan tasarı TBMM Genel Kurulu'nda 1 Mart  2014'te kabul edilerek yasalaştı. Kanun, 14 Mart'ta Resmi gazete'de yayımlandı.

SÜRE 1 EYLÜL'DE BİTİYOR

Düzenlemeyle, Özel Öğretim Kurumları Kanunu'ndan "dershane" tanımı  çıkarılarak, ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına veya bu sınavlar  kapsamındaki derslere hazırlık niteliğinde kurs açılması engellendi. Kanunda,  dershane ve öğrenci etüt merkezleri, eğitim-öğretim faaliyetlerine 1 Eylül 2015'e  kadar devam edebileceği, 2018-2019 eğitim öğretim yılı sonuna kadar ise özel  okullara dönüşebilecekleri hükmü yer aldı.

MEB, kanunun yayımlanmasının ardından dershanelerin özel okula  dönüştürülmesi sürecinde, dönüşüm başvuruları için 2 Haziran 2014'ten itibaren 7  dönem belirlendi. Dönüşüm programına ilk dönemde, 463 dershane/etüt eğitim  merkezi başvuru yapmıştı. Başvuruların son dönemi ise 31 Ağustos Pazartesi günü  sona erecek.

2 BİN 396 DERSHANE DÖNÜŞÜM PROGRAMINA BAŞVURDU

Bu kapsamda, 28 Ağustos itibarıyla, dönüşüm başvuruları için verilen  14 aylık sürede, 2 bin 396 dershane dönüşüm programına başvuru yaptı. Bunlardan 2  bin 217'si dönüşüm programına alındı. Dönüşüm okulu olarak açılan bin 397  kurumdan bin 173'ü temel lise, 11'i okul öncesi kurum, 11'i ilkokul, 197'si  ortaokul, 5'i Anadolu lisesi olarak faaliyetlerine devam edecek. Dönüşüm sürecinde 500 dershanenin kurucusu da kendiliğinden dershanecilik faaliyetine son  verdi. Dershanelere ilişkin yasa tasarısının kabul edildiği 2014 yılı  itibarıyla 3 bin 530 dershane, buralara giden 1 milyon 220 bin öğrenci ve  dershanelerde çalışan yaklaşık 53 bin öğretmen bulunuyordu. Dershanelerin  kapatılmasını öngören yasanın iptal edildiği 1984'te ise dershane sayısı 174'tü.  Dershane sayısı 2008-2009 eğitim öğretim döneminde ise 4 bin 262'yi bulmuştu.

 ÖZEL ÖĞRETİM KURSLARI AÇILABİLECEK

 Anayasa Mahkemesi, CHP'nin başvurusu üzerine 13 Temmuz'da, Özel Eğitim Kurumları  Kanunundaki "dershaneler" ibaresinin yürürlükten kaldırılması, dershanelerin  dönüştürülmesi ve gerekli dönüşümü tamamlamayan öğrenci etüt eğitim merkezlerinin  eğitim öğretim faaliyetlerinin 1 Eylül 2015'e kadar devam edebileceğine ilişkin  hükümleri iptal etti. Gerekçeli kararın, 24 Temmuz'da Resmi Gazete'de  yayımlanmasının ardından Bakanlık, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde  değişiklik için hazırlıklarına başladı. Yönetmelik, 8 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanarak  yürürlüğe girdi. Yönetmeliğe göre, Türk dili ve edebiyatı, matematik, fizik,  kimya, biyoloji, tarih, coğrafya, felsefe bilim gruplarında, özel öğretim  kursları açılabilecek.

 DÖNÜŞÜME GİRMEYENLER ÖĞRETİM FAALİYERİ YÜRÜTEMEYECEK

 Yönetmeliğin ardından Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı imzasıyla  valiliklere gönderilen genelgeyle, özel öğretim kurumuna dönüşmeyen  dershanelerin, dönüşüm işlemini gerçekleştirinceye kadar eğitim-öğretim faaliyeti  yürütemeyeceği kaydedildi.

Genelgede, TBMM tarafından herhangi bir yasal düzenleme yapılmadığı  sürece, Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nda tanımı bulunmayan dershanelerin, özel  öğretim kurumlarından birine dönüşmesi gerektiği belirtildi. Dönüşüm işlemini  gerçekleştirmeyen yerlerin, Özel Öğretim Kurumları Kanunu ve Özel Öğretim  Kurumları Yönetmeliğine uygun olarak gerekli dönüşüm işlemini gerçekleştirinceye  kadar eğitim öğretim faaliyeti yürütemeyeceği, ücret ilanı ile öğrenci, kursiyer  kaydı yapamayacağı ve valiliklerce kendilerine eğitim personeli ataması da  yapılmayacağı kaydedildi. Dönüşüm işlemini gerçekleştirmediği halde Özel Öğretim  Kurumları Kanunu'na aykırı olarak eğitim faaliyeti yürüten yerlerin 25 Mayıs'ta  illere gönderilen genelge doğrultusunda, valilikçe kapatılacağı ifade edildi. Bu kapsamda, Özel Öğretim Kurumları Kanunu ve Özel Öğretim Kurumları  Yönetmeliğine aykırı eğitim öğretim faaliyeti yürüten ve 31 Ağustos'a kadar  dönüşüm programına başvurmayan ve taahhütte bulunmayan dershaneler, izinsiz  çalıştığının tespit edilmesi halinde valiliklerce kapatılacak.