300'den fazla füze ve insansız hava aracının kullanıldığı saldırı, 30 yılı aşkın bir süredir İsrail'e karşı başka bir ülke tarafından gerçekleştirilen ilk saldırı oldu. Başlangıçta, bunun Orta Doğu'daki petrol akışını aksatabilecek daha geniş çaplı bir bölgesel çatışmaya yol açabileceğine dair endişeler vardı.

Ancak füzelerin birçoğunun İsrail'in Demir Kubbe savunma sistemi tarafından engellenmesiyle saldırıdan kaynaklanan hasar asgari düzeyde kaldı. İran saldırının Şam'daki konsolosluğuna düzenlenen hava saldırısına misilleme olarak yapıldığını açıkladı ancak İsrail konsolosluk saldırısının sorumluluğunu ne doğruladı ne de reddetti.

İsrail savaş kabinesinin karşılık verilmesinden yana olmasına rağmen, ABD İran'a karşı herhangi bir askeri harekata katılmayacağını belirtti. Küresel güçlerden, Arap ülkelerinden ve BM genel sekreterinden itidal çağrıları geldi.  

Petrol işlemleri, İran'ın İsrail'e yönelik saldırısından çok az etkilendi ve yatırımcılar cansız fiyat hareketini, saldırının önceden iyi planlanmış olduğu fikrine ve sonrasında çatışmanın kontrol altında kalacağı beklentilerine bağlıyor. İsrail saldırıya vereceği yanıtı tartarken, piyasa gözlemcilerinin analizleri şöyle:

Citigroup: 100 dolara çıkması mümkün

Citigroup'un baz senaryosuna göre Orta Doğu'da tansiyon aşırı yüksek kalmaya devam edecek ve bu da fiyatları etkileyecek. Bu durum bankanın kısa vadeli fiyat tahminlerini yükseltmesine yol açtı ve West Texas Intermediate için üç aylık beklentilerini varil başına 8 dolar arttırdılar. Max Layton'ın da aralarında bulunduğu analistler bir notta, "Bize göre mevcut piyasada fiyatlandırılmayan şey, İran ve İsrail arasında doğrudan bir çatışmanın devam etme olasılığı ve olayların niteliğine bağlı olarak petrol fiyatlarının 100$/varil'e kadar çıkabileceğini tahmin ediyoruz" diye yazdı.  

Goldman Sachs'tan risk primi uyarısı

Aralarında Daan Struyven'in de bulunduğu Goldman Sachs analistleri yayınladıkları bir notta, "İran'ın hafta sonu gerçekleştirdiği saldırılardan önce petrol fiyatlarının arz üzerindeki aşağı yönlü risklerden dolayı varil başına 5 ila 10 dolar arasında bir risk primi yansıttığını tahmin ediyoruz. İsrail'in İran'ın saldırısına vereceği olası yanıt oldukça belirsiz ve muhtemelen bölgesel petrol arzına yönelik tehdidin boyutunu belirleyecek" denildi. Analistlere göre İran'ın ham petrol üretimi son iki yılda yüzde 20'den fazla artarak günde 3,4 milyon varile yani küresel arzın yaklaşık yüzde 3,3'üne ulaştı. Uzmanlar, "Eğer piyasa İran arzının azalması olasılığını daha yüksek fiyatlandırırsa, bu daha yüksek bir jeopolitik risk primine katkıda bulunabilir" dediler.  

ICG: Olası tepkileri izleyin

Londra merkezli Uluslararası Kriz Grubu'nun Orta Doğu kıdemli danışmanı Dina Esfandiary, İran'ın başka bir şey yapmayacağı yönünde sinyaller verdiğini ancak İsrail için karşılık vermemenin bir seçenek olduğundan emin olmadığını söyledi. Esfandiary, "Oyunu değiştiren tek şey ABD'nin İsrail'in misillemesini desteklemeyeceğini açıkça belirtmiş olması, yani bu Tel Aviv'i biraz kısıtlayabilir" ifadelerini kullandı.  

SVB Enerji: Piyasa dengesini koruyor

SVB Energy International'ın kurucusu ve başkanı Sara Vakhshouri, "İran ve İsrail arasındaki son misilleme saldırıları mevcut seviyesinde durursa veya bölgede petrol üretim ve ihracat tesislerine zarar vermeden tırmanmaktan kaçınırsa, piyasa dengesini koruyacaktır. OPEC+ yaz sezonu için beklenen talep artışını yakından takip ederken, piyasa temelleri istikrarlı görünüyor. Piyasada herhangi bir arz sıkıntısı yaşanması halinde OPEC+ gönüllü kesintileri azaltmayı ve üretimi artırmayı değerlendirebilir" diye konuştu.  

ING: Çoktan fiyatlandırıldı

ING Groep NV stratejistleri Warren Patterson ve Ewa Manthey bir notta yazdıkları bir notta piyasanın zaten beklenen saldırıya dair çoktan fiyatlandırma yaptığını belirtti. Notta, "Ancak sınırlı hasar ve can kaybı olmaması İsrail'in daha ölçülü bir yanıt verme potansiyeli anlamına geliyor. İsrail'in nasıl karşılık vereceği şu anda en önemli belirsizlik" denildi.

Petrol konusunda ise ilk riskin İran'a karşı petrol yaptırımlarının daha sıkı bir şekilde uygulanması olduğu belirtiliyor. Bu da günde 500 bin ila 1 milyon varil arasında petrol arzı kaybına yol açabilir. Diğer olası sonuçlar arasında İsrail'in İran'ın enerji altyapısına saldırması ya da İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatması yer alıyor.  

RBC Capital Markets: Petrol üzerindeki risk önemli

Aralarında Helima Croft'un da bulunduğu RBC Capital Markets analistlerine göre İsrail hükümetinin İran'ın saldırısına vereceği yanıt, durumun daha geniş bir savaşa mı yol açacağını yoksa tansiyonun yükselme risklerinin azalıp azalmayacağını belirleyecek. Analistlere göre İsrail'in kayda değer bir misillemesi istikrarsızlaştırıcı bir döngüyü tetikleyebilir. Analistler, "Böyle bir senaryoda, füze ve insansız hava aracı saldırılarından önce İran'ın Hürmüz Boğazı'nda gemiye el koyması göz önüne alındığında, petrol üzerindeki riskin önemsiz olmadığını düşünüyoruz" dedi.   

IEA: Petrol güvenliği riskleri artıyor

Uluslararası Enerji Ajansı'na göre İran'ın İsrail askeri tesislerine düzenlediği hava saldırıları petrol güvenliğinin önemini bir kez daha hatırlatırken petrol piyasalarında dalgalanma riskini de arttırdı. Ajansın yayınladığı bültende, küresel petrol piyasalarının İran'ın misillemesinden önce zaten sıkılaştığı, Orta Doğu'daki jeopolitik gerginliklerin devam etmesinin arz güvenliğine odaklanılmasına neden olduğu belirtildi.   

ANZ Banking Group: Tırmanma olası değil

ANZ Banking Group kıdemli emtia stratejisti Daniel Hynes, "Saldırının bu kadar iyi planlanmış olması, daha fazla tırmanmanın olası olmadığını gösteriyor. Jeopolitik risk primi de yüksek, bu nedenle İsrail'in bu saldırıya vereceği yanıt netleşene kadar daha fazla kazanç elde edilmesini gerektirmiyor. Piyasanın fiyatları yükseltmeden önce arzın daha büyük risk altında olduğuna dair daha fazla kanıt görmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.

Again Capital: Rahat bir nefes alınabilir

Again Capital'ın kurucu ortağı John Kilduff, "Petrol piyasası en azından şimdilik rahat bir nefes alabilir. Geçen hafta jeopolitik gerginlikler nedeniyle çok fazla alım oldu, ancak hikaye geliştikçe, gerçek bir gerginlik tırmanışı yaşanmadı" dedi.  

A/S Global Risk Management: Daha sıkı yaptırımlar
A/S Global Risk Management araştırma müdürü Arne Lohmann Rasmussen, "Durum değişken ve İsrail misilleme yapmayacağı sinyalini verirse piyasadaki gerilim azalacaktır" dedi. Rasmussen, piyasanın en kötü senaryosunun Hürmüz Boğazı'nın kapatılması olduğunu ancak bu sonucun pek olası görünmediğini söyledi. Bunun yerine Rasmussen İran'a daha sıkı yaptırımlar uygulanmasının muhtemel olduğu konusunda uyardı. Rasmussen, "İran'a yönelik ABD öncülüğündeki yaptırımlar halihazırda çok kapsamlı, ancak İran yine de geçen yıl üretim ve ihracatını artırmayı başardı" dedi.